ถ้าเราดูแต่กิริยาอาการผิวเผินนี่
มันก็มีแตกต่างกันบ้าง
จริตนิสัยของผู้ชายอย่างหนึ่ง
จริตนิสัยผู้หญิงก็ไปอย่างหนึ่ง
ผิวพรรณวรรณะผู้หญิงนั้นก็รู้สึกว่า
ละเอียดอ่อนมากกว่าผู้ชาย
กิริยาอาการของผู้ชายนี่รู้สึกว่า
ไม่ละเอียดอ่อนเท่าไรมักจะไปทางหยาบ
มันก็มีแตกต่างกันอย่างนี้ บัดนี้ก็ทำให้คนหลงซี

เห็นผู้หญิงแสดงกิริยาอาการชมดชม้อย
เล่นหูเล่นตาเข้าไป เพ่งดูผิวพรรณวรรณะเข้าไป
ทีนี้ก็ทำให้เกิดความกำหนัดยินดีในรูปนั้นขึ้นมาทันที
นี่เรียกว่ามันมองเท่าแต่ "เปลือกนอก" เฉยๆ นี่
ก็มาหลงอยู่ในเปลือกนอกนี่แหละ
ไม่ใช่หลงอยู่ลึกอยู่ขำอะไรนักหนานี่
ดังนั้นมันต้องเพ่งเปลือกนอกนี่ให้มันเห็นชัดลงไป

อย่างที่เคยพูดให้ฟังมาอยู่ตามหลักกรรมฐาน
"อุปาทายรูป" รูปอาศัย รูปละเอียดมันอาศัยอยู่ในรูปหยาบนี้
เท่านี้เองนะ คนก็มาหลงรูปอันละเอียดนี้เรื่องมันน่ะ
ดังนั้นผู้เจริญพระกรรมฐานพิจารณาร่างกายสังขาร
ก็ต้องพิจารณารูปส่วนหยาบ แล้วก็มาพิจารณารูปส่วนละเอียด
เช่น ผิวพรรณวรรณะนี่ก็เป็นรูปละเอียดอันหนึ่ง
เสียงไพเราะต่างๆ ก็ดี กลิ่นหอมหวลก็ดี
รสอร่อยก็ดีหมู่นี้ มันเป็นรูปอันละเอียด
แต่มันก็อาศัยอยู่ในรูปหยาบนี้

เมื่อมาเพ่งดูจริงจังเข้าไปแล้ว
รูปละเอียดนี่มันก็ไม่มีความหมายอะไร
ในเมื่อรูปหยาบมันแปรปรวนไปแล้วอย่างนี้
รูปละเอียดนี้มันก็แปรไปตามเหมือนกัน
เช่น อย่างผิวพรรณวรรณะเปล่งปลั่ง ขาวนวล
หรือว่าผิวพรรณแดงเรื่อไปอย่างนี้นะ
เมื่อเวลารูปร่างกายส่วนหยาบนี้มันวิบัติลงอย่างนี้
มันก็ซูบซีดไปหมดรูปนั้นน่ะ
ไอ้ที่ว่ามันเคยเปล่งปลั่งมาแต่ก่อนนู่น
มันก็ซูบซีดไปเลย ไม่เหมือนเดิมแล้ว
นี่รูปกายอันนี้ ต้องพิจารณาให้มันละเอียดลออลงไป

...

พระอาจารย์เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต
ต.บ้านหม้อ อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย