มีคำพูดว่า
ค่าของสัตว์อยู่ที่ร่างกาย
ค่าของหญิงชายอยู่ที่คุณความดี
วัวควายช้างม้า เกิดมากินขี้ปี้นอน
เหมือนมนุษย์ แม้จะไม่ทำกิจการงานอันใด แต่เวลาตาย กระดูกเขางาหนัง
ยังเป็นประโยชน์ ทำเป็นเครื่องประดับก็ได้ ทำเป็นสิ่งของเครื่องใช้ก็ได้
เนื้อนำมาบริโภคได้
แล้วคนเราเล่าถ้าไม่ทำคุณความดี มีอะไรเป็นประโยชน์บ้าง
ซ้ำคนยังกลัวว่าเป็นผี
ต้องใส่เตาเผา หรือไปทิ้งไว้ในป่าช้า
อนิจจา ! มนุษย์เราเอ๋ย
มีคำโคลงโลกนิติว่า (สำนวนเก่า)
อาหารการหลับแล
มีแก่ชายโคนาม
ชายไววิทยางาม
แม้เสื่อมศิลปศาสตร์รู้
|
เสพกาม
นับผู้
เห็นแปลกใดแฮ
เปรียบด้วยฝูงโค |
สัตว์โลกทั้งมวลมีเหมือนกันอยู่ 3 อย่าง
1. การกิน เพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโต
มีกำลังต่อสู้อยู่ในโลกได้
2. การสืบพันธุ์ เพื่อขยายเผ่าพันธุ์
3. การนอน เพื่อพักผ่อนเอาแรงไว้ต่อสู้ในวันข้างหน้าต่อไป
(4) การขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะ เพื่อขับถ่ายเทของเสียออก
(เพิ่มมาให้สมบูรณ์)
ทั้งหมดนี้มีอยู่ในคนและสัตว์เดรัจฉาน
.
.แต่สิ่งที่ทำให้คน หรือที่เรียกว่า "มนุษย์ " คือผู้มีจิตใจสูงแตกต่างจากสัตว์
คือ
1. รู้จักเหตุ รู้จักผลของความดี ความชั่ว
เจริญ หรือเสื่อม
2. รู้จักแสวงหาความรู้ ทั้งทางโลก
ทางธรรม
3. รู้จักตน คือ รู้เขารู้เรา
4. รู้จักประมาณ คือ รู้จักความพอดี
ในการใช้ปัจจัยสี่
5. รู้จักกาลคือ รู้จักเวลาไหนควรพูดควรทำอย่างไร
6. รู้จักเลือกคบบุคคล คบคนดีเป็นศรีแก่ตัว-
คบคนชั่วพาตัวอัปราชัย
...เกิดเป็นคนต้องทำที่พึ่งให้กับตัวเอง....
การพึ่งตน ก็คือ ทำตัวเองให้เป็นที่พึ่ง
ทำตัวเองให้เป็นเกาะ ที่น้ำท่วมไม่ถึง ที่ป้องกันอันตรายได้ ผู้นั้นจะต้องมีหลักถึง
5 ประการ
1. การศึกษา
เกิดเป็นคนต้องศึกษาหาความรู้อยู่ร่ำไป ดังคำกล่อนว่า
คนจะดีนั้นต้องฝึกและศึกษา
กายวาจาต้องอบรมบ่มนิสัย
ต้องฝึกจิตให้แน่นหนักเป็นหลักชัย
ชนะภัยสารพัดสวัสดี |
2.
ต้องมีการงาน
การงานคือ หน้าที่ที่ต้องทำ และรับผิดชอบ เพื่อความเจริญของชาติบ้านเมือง
ดังคำกลอนว่า
เงินงานการศึกษาควรหาก่อน
อย่ารีบร้อนเรียนรักจักเสียผล
ถ้าขาดงานก็ขาดเงินพลันอับจน
เกิดเป็นคนต้องทำงานจึงมีเงิน |
3. การครองชีวิตที่ดี
ต้องมี 4 ค.
3.1
ครองตน - ต้องมีความรู้ - ต้องขยันศึกษาหาความรู้ให้มาก " ต้องเรียนให้รู้ดีแต่อย่าเรียนให้รู้มาก"
โบราณว่า
มีวิชาเหมือนมีทรัพย์อยู่นับแสน
จะตกฐานถิ่นใดไม่ขาดแคลน
ถึงยากแค้นก็พอยังประทังตน
หรือว่า
ถ้าไม่เรียน
ก็ไม่รู้
ถ้าไม่ดู ก็ไม่เห็น
ถ้าไม่ทำ ก็ไม่เป็น
ถ้าไม่เย็น ก็เป็นภัย
|
3.2
ครองคน
จะครองจิตใจคนได้มันต้อง
(1) เสียสละโอบอ้อมอารี
(2) วจีไพเราะ
(3) สงเคราะห์ชุมชน
(4) วางตนเสมอต้นเสมอปลาย |
3.3 ครองรัก
จะครองรักสลักใจ ไปเนิ่นนานต้องมี 6 ย.
(1) ยิ้มแย้ม
(2) ยกย่อง
(3) ยืนหยัด
(4) ยืดหยุ่น
(5) เยือกเย็น
(6) ยินยอม (รู้จักยอมแพ้ เสียบ้างแล้วก็จะชนะใจ) |
3.4
ครองเรือน
จะครองเรือนให้จีรัง
(1) ขยันหา -
ขยันทำการงาน
(2) รักษาดี - รู้จักประหยัด
(3) มีกัลยาณมิตร - คบคนดี
(4) เลี้ยงชีวิตชอบ - อย่าฟุ่มเฟือยเกินไปอย่าฝืดเคืองเกินไป |
4. การประพฤติตน
(การปฏิบัติตน)
ชีวิตที่ดีงาม ต้องตั้งตนไว้ชอบ ในทางที่ถูกที่ควร ขยันประหยัด ซื่อสัตย์
อดทน เป็นคน กตัญญู เลิกละอบายมุข ดังคำกลอนว่า
เมาเพศ
หมดราคา
เมาสุรา หมดสำคัญ
เมาพนัน หมดตัว
เมาเพื่อนชั่ว หมดดี |
5. การทำตนให้เป็นอิสระ
การดำเนินชีวิตอยู่ในโลก ต้องไม่ติดโลกธรรม คือ มีอะไรให้เป็น เป็นอะไรเป็นให้เป็น
ได้
อะไรได้ให้เป็น แล้วชีวิตจะไม่เป็นทุกข์ ต้องรู้จักโลกธรรมโดยถ่องแท้ด้วยว่า
.
มีลาภ - เสื่อมลาภ
มียศ - เสื่อมยศ
มีสรรเสริญ - มีนินทา
มีสุข - มีทุกข์
ต้องนึกอยู่เสมอว่า
วันนี้รุ่ง พรุ่งนี้ร่วง
ดวงไม่แน่
วันนี้แย่ พรุ่งนี้ยัง กลับดังได้
วันนี้ดัง พรุ่งนี้ดับ กลับเปลี่ยนไป
โปรดจำไว้ ทุกชีวิต อนิจจัง
|
ชีวิตจะเป็นอิสระได้จะต้องไม่ยึดติด
ไม่ฝืนโลก แต่ฝืนใจ..เมื่อประสบกับทุกสิ่งทั้งดี และร้าย ต้องทำใจให้นิ่ง
ผู้นิ่งเป็นผู้ชนะ
ผู้ละเป็นผู้บรรลุ ไม่นิ่งก็ไม่ชนะ ไม่ละก็ไม่บรรลุ..และตรงนี้ก็มีคำกลอนสอนใจไว้น่าฟังว่า
อันสุขทุกข์
อยู่ที่ใจ มิใช่หรือ
ถ้าใจถือ ก็เป็นทุกข์ ไม่สุขใส
ถ้าไม่ถือ ก็เป็นสุข ไม่ทุกข์ใจ
เราอยากได้ ความสุข หรือทุกข์กัน. |
ดังนั้น
คนจะมีค่า มีราคา เป็นเกียรติยศ บริวาร และอิสริยศได้ ก็ต้องดำเนินชีวิตดังกล่าวข้างต้นมาโดยลำดับ
และจะต้องทำหน้าที่ของตนให้สมบูรณ์ดังคำพูดว่า
หน้าที่คือ ชีวิต
แม้น้อยนิดควรรักษา
หน้าที่นั้นสำคัญกว่าหน้าตา
หน้าที่พาชีวิตรอดและปลอดภัย |
อีกบทหนึ่งว่า..
หน้าที่ดี ก็มีหน้า
ชูราศรี
หน้าตาดี แต่ขี้เกียจ คนเหยียดหยาม
หน้าที่นั้น สำคัญกว่า คนหน้างาม
หน้าตาดี หน้าที่ทราม ไม่งามเลย |
อีกบทหนึ่งว่า
หน้าสวยสม คมสัน
หมั่นสอดส่อง
หน้าที่สอง ต้องรักษา คือหน้าที่
หน้าทั้งสอง ต้องรักษา อย่าราคี
สองหน้านี้ ต้องรักษา อย่ารู้คลาย |
ดังนั้น คนทุกคน
" ต้องรักษาหน้าที่ให้ดีกว่ารักษาที่หน้า
"
ค่าของคน จะเกิดความสำเร็จได้ดังใจปอง
จะต้องปฏิบัติ ดังนี้.
1. พอใจในหน้าที่
2. ทำดีไม่ย่อท้อ
3. เอาใจใส่จดจ่อ
4. พิจารณาความพอดี
|
|