พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ : ความหมายของคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
คัพภเสยยกสัตว์ - คิลานุปัฏฐากภัต
คัพภเสยยกสัตว์
สัตว์ที่อยู่ในครรภ์ คือ สัตว์ที่เกิดเป็นตัวตั้งแต่อยู่ในครรภ์
คัมภีร์ ลึกซึ้ง,
ตำราที่ยกย่อง เช่น ตำราทางศาสนา ตำราโหราศาสตร์
คัมภีรภาพ ความลึกซึ้ง
คากรอง เครื่องปกปิดร่างกายที่ทำด้วย
หญ้า หรือเปลือกไม้
คาถา 1. คำประพันธ์ประเภทร้อยกรอง
ในภาษาบาลี คาถาหนึ่ง ๆ มี ๔ บาท เช่น
อาโรคฺยปรมา ลาภา สนฺตุฎฺฐีปรมํ ธนํ
วิสฺสาสปรมา ญาติ นิพฺพานํ ปรมํ สุขํ ฯ
2. ในภาษาไทย บางทีใช้ในความหมายว่า คำเสกเป่าที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์
อย่างที่เรียกว่าคาถาอาคม
คาถาพัน “คาถาหนึ่งพัน”
เป็นชื่อหนึ่งที่ใช้เรียกบทประพันธ์เรื่องมหาเวสสันดรชาดก ซึ่งแต่งเป็นคาถาล้วนๆ
อย่างนี้
เรียกว่า เทศน์คาถาพัน
คาพยุต ดู คาวุต
คามเขต เขตบ้าน,
ละแวกบ้าน
คามสีมา “แดนบ้าน”
คือเขตที่กำหนดด้วยบ้าน, สีมาที่ถือกำหนดตามเขต บ้านเป็นอพัทธสีมาอย่างหนึ่ง
คารวโวหาร ถ้อยคำแสดงความเคารพ
คารวะ ความเคารพ, ความเอื้อเฟื้อ, ความใส่ใจมองเห็นความสำคัญที่จะต้องปฏิบัติต่อสิ่งนั้น ๆ
ให้ถูกต้องเหมาะสมมี ๖ อย่างคือ
๑. พุทฺธคารวตา ความเคารพในพระพุทธเจ้า
๒. ธมฺมคารวตา ความเคารพในพระธรรม
๓. สงฺฆคารวตา ความเคารพในพระสงฆ์
๔. สิกฺขาคารวตา ความเคารพในการศึกษา
๕. อปฺปมาทคารวตา ความเคารพในความไม่ประมาท
๖. ปฏิสนฺถารคารวตา ความเคารพในปฏิสันถาร คือ การต้อนรับปราศรัย
คาวุต ชื่อมาตราวัดระยะทางเท่ากับ
๘๐ อุสภะ หรือ ๑๐๐ เส้น (๔ คาวุต เป็น ๑ โยชน์) ดู มาตรา
คาหาปกะ ผู้ให้รับ
คือผู้แจก
คำรบ ครบ, ถ้วน,
เต็มตามจำนวนที่กำหนดไว้
คำไวยากรณ์ คำร้อยแก้ว
ตรงข้ามกับคำว่า คาถา คือ คำร้อยกรองแห่งภาษาบาลี
คิชฌกูฏ ชื่อภูเขาลูกหนึ่ง
ในบรรดาภูเขาห้าลูกที่เรียกว่าเบญจคีรี ล้อมรอบพระนครราชคฤห์
คิมหฤดู ฤดูร้อน
คิลานปัจจัย ปัจจัยสำหรับคนไข้,
ยารักษาโรค
คิลานภัต อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุอาพาธ
คิลานศาลา โรงพักคนไข้,
หอรักษาคนไข้, สถานพยาบาล
คิลานุปฐาก ผู้ปฏิบัติภิกษุไข้
คิลานุปัฏฐากภัต
อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุผู้พยาบาลไข้
