พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ : ความหมายของคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ - ปฏิสนธิ
ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ ความหลุดพ้นด้วยสงบระงับ ได้แก่ การหลุดพ้นจากกิเลสด้วยอริยผล เป็นการหลุดพ้นที่ยั่งยืนไม่ต้องขวนขวายเพื่อละอีก เพราะกิเลสนั้นสงบไปแล้ว เป็นโลกุตตรวิมุตติ (ข้อ ๔
ในวิมุตติ ๕)
ปฏิพัทธ์ เนื่องกัน, ผูกพัน, รักใคร่
ปฏิภาค ส่วนเปรียบ, เทียบเคียง, เหมือน
ปฏิภาคนิมิต นิมิตเสมือน, นิมิตเทียบเคียง เป็นภาพเหมือนของอุคคหนิมิตเกิดจากสัญญา สามารถนึกขยายหรือย่อส่วน
ให้ใหญ่หรือเล็กได้ตามความปรารถนา
ปฏิภาณ โต้ตอบได้ทันทีทันควัน, ปัญญาแก้การณ์เฉพาะหน้า, ความคิดทันการ
ปฏิภาณปฏิสัมภิทา ความแตกฉานในปฏิภาณได้แก่ไหวพริบ คือ โต้ตอบปัญหาเฉพาะหน้าได้ทันท่วงที หรือแก้ไขเหตุการณ์ฉุกเฉินได้ฉับพลันทันการ (ข้อ ๔ ในปฏิสัมภิทา ๔)
ปฏิมา รูปเปรียบ, รูปแทน, รูปเหมือน
ปฏิรูป สมควร, เหมาะสม, ปรับปรุงให้สมควร; ถ้าอยู่ท้ายในคำสมาสแปลว่า เทียม ปลอม ไม่แท้ เช่น สัทธรรมปฏิรูป แปลว่า สัทธรรมเทียม หรือธรรมปลอม
ปฏิรูปเทสวาสะ อยู่ในประเทศอันสมควร, อยู่ในถิ่นที่เหมาะสม หมายถึงอยู่ในถิ่นเจริญ มีคนดี มีนักปราชญ์ (ข้อ ๑ ในจักร ๔)
ปฏิโลม ทวนลำดับ, ย้อนจากปลายมาหาต้น เช่นว่า ตจปัญจกกัมมัฏฐาน จากคำท้ายมาหาคำต้นว่า ตโจ ทันตา นขา โลมา เกสา (ตรงข้ามกับอนุโลมตามลำดับว่า เกสา โลมา………), สาวเรื่องทวนจากผลเข้าไปหาเหตุเช่น วิญญาณเป็นผล มีเพราะสังขารเป็นเหตุ, สังขารเป็นผล มีเพราะอวิชาชาเป็นเหตุ เป็นต้น
ปฏิวัติ การเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกกลัย, การหมุนกลับ, การผันแปรเปลี่ยนหลักมูล
ปฏิเวธ เข้าใจตลอด, แทงตลอด, ตรัสรู้, รู้ทะลุปรุโปร่ง, ลุล่วงผลปฏิบัติ
ปฏิเวธสัทธรรม ดู สัทธรรม
ปฏิสนธิ เกิด, เกิดใหม่, แรกเกิดขึ้นในครรภ์
