๑. นิกายเถรวาท หรือ หินยาน เป็นนิกายเก่าแก่ที่สุด ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมอย่างเคร่งครัด นับถือมากในไทย พม่า เขมร ลาว ศรีลังกา
๒. นิกายมหายาน ภิกษุบางรูปไม่เห็นด้วยและไม่ยอมรับสังคายนามาตั้งแต่ครั้งแรก และเหตุการณ์เช่นนี้ก็เกิดขึ้นกับหลายสังคายนา มีกลุ่มแยกตัวทำสังคายนาต่างหาก เป็นการ แตกแยกทางความคิดและนิกาย [ รายละเอียด ]
๓. นิกายวัชระยาน เกิดจากพระพุทธศาสนามหายาน
ที่แยกออกเป็นนิกายประมาณ ๔ นิกาย คือ
1. นิกายศูนยวาทหรือมาธยมิก ผู้ก่อ
ตั้งคือ คุรุนาคารชุน
2. นิกายวิชญานวาทหรือโยคาจาร
ผู้ก่อตั้ง คือ ท่านไมตรีนาถ
3. นิกายจิต อมตวาท
4. นิกายพุทธตันตระหรือมนตรยานซึ่งต่อมาได้พัฒนาเป็นวัชระยาน
[ รายละเอียด ]