"การเจริญสมาธิภาวนาทำให้จิตสามารถเข้าถึงภาวะอันสงบด้วยความตื่นรู้ สว่าง แจ่มใส และปราศจากความคิดปรุงแต่ง ซึ่งอาจมาพร้อมกับความพึงพอใจอย่างลึกซึ้ง อิ่มเอม หรือปีติสุข อานิสงส์หลักสำหรับจิตที่เข้าถึงภาวะเช่นนี้ คือ เมื่อคลายจากความสงบ จิตจะพร้อมต่อการพิจารณาไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา และพร้อมจะทำงานทางปัญญา

แต่สำหรับผู้ที่คิดทบทวนสภาวะอันสงบ อานิสงส์ไม่ได้จำกัดเฉพาะเท่าที่กล่าวมาเท่านั้น ความมีสติรู้ตัวที่มาพร้อมกับปีติสุขเป็นเครื่องพิสูจน์ให้เห็นว่ามีความสุขทางใจที่เราสามารถเข้าถึงได้ด้วยการละสิ่งขวางกั้นความสงบที่เราสร้างขึ้นเองด้วยอำนาจของอวิชชา การตระหนักเช่นนี้ช่วยสร้างกำลังใจให้เราปฏิบัติต่อความสุขทางเนื้อหนังในทางที่สร้างสรรค์ยิ่งขึ้น ตอนนี้ เราเห็นกามสุขในมุมมองใหม่และเห็นทางอื่นที่จะไม่ตกอยู่ใต้เสน่ห์ของกามสุขอย่างเดียว

การได้สัมผัสความรู้สึกตัวโดยปราศจากความคิดปรุงแต่งแสดงให้เราเห็นชัดเจนว่า ความคิดไม่ใช่แก่นสารสาระของตัวเรา ความคิดเป็นเครื่องมือที่ต้องใช้โดยมีปัญญากำกับ นักภาวนาโดยมากจะไม่กล้าปล่อยวางความคิดอันเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการเจริญสมาธิภาวนา เมื่อประจักษ์ชัดด้วยตนเองว่าความสงบจากความคิดให้ความสุขอันเลิศเพียงใด เราก็จะกล้าละวางความยึดมั่นถือมั่นในความคิดทั้งปวง"

ธรรมะคำสอน โดย พระอาจารย์ชยสาโร
แปลถอดความ โดย ปิยสีโลภิกขุ