ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้เจริญสมาธิมักจะได้สมาธิลึกซึ้งจากการปฏิบัติธรรมครั้งแรก ประสบการณ์เช่นนี้ถือเป็นเรื่องพลิกชีวิตสำหรับหลายๆ คน ความลังเลสงสัยต่อเป้าหมายและคุณค่าของการปฏิบัติธรรม และความสงสัยว่าตนจะสามารถปฏิบัติธรรมให้ได้ผลหรือไม่นั้น ย่อมมลายไปพร้อมกันทันที ความมุ่งมั่นในการฝึกฝนจิตใจก็ย่อมเข้มแข็งขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

กระนั้น ประสบการณ์ที่ดีล้นเหลือนี้อาจมีข้อเสียได้เช่นกัน ผู้ปฏิบัติธรรมบางคนใช้เวลาอีกหลายปีต่อจากนั้นพยายามให้เกิดความรู้สึกดีเยี่ยมเหมือนครั้งแรก แต่ก็ไม่ประสบผล แทนที่จะเป็นเรื่องดี กลับกลายเป็นความหมกมุ่นและเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติเสียมากกว่า

ในการปฏิบัติธรรมครั้งแรกนั้น สภาพแวดล้อมและเหตุปัจจัยที่เอื้ออำนวยอาจทำให้หลายคนได้สัมผัสกับจิตอันสงบลึกซึ้งสักชั่วครู่ พึงซาบซึ้งและเรียนรู้จากประสบการณ์นั้น ทว่า การปฏิบัติธรรมให้เกิดปัญญาด้วยนั้นต้องอาศัยเวลา ความอดทนและความพากเพียรสม่ำเสมอคือหัวใจของการปฏิบัติ เช่นเดียวกับความมุ่งมั่นโดยปราศจากตัณหาหรือความคาดหวัง

ธรรมะคำสอน โดย พระอาจารย์ชยสาโร
แปลถอดความ โดย ปิยสีโลภิกขุ