"ความสงบนี้มีสองอย่าง"

- ความสงบอย่างหยาบ อย่างหนึ่งและ
- ความสงบอย่างละเอียด อีกอย่างหนึ่ง

"อย่างหยาบ" นั่นคือ "เกิดจากสมาธิ" ที่เมื่อสงบแล้วก็มีความสุขแล้ว "ถือเอาความสุขเป็นความสงบ"

อีกอย่างหนึ่ง คือ "ความสงบที่เกิดจากปัญญา" นี้ไม่ได้ถือเอาความสุขเป็นความสงบ "แต่ถือเอาจิตที่รู้จักพิจารณาสุขทุกข์เป็นความสงบ" เพราะว่า ความสุขทุกข์นี้เป็นภพเป็นชาติเป็นอุปาทานจะไม่พ้นจากวัฏฏสงสารเพราะติดสุขติดทุกข์ "ความสุขจึงไม่ใช่ความสงบ ความสงบจึงไม่ใช่ความสุข"

ฉะนั้น "ความสงบที่เกิดจากปัญญานั้นจึงไม่ใช่ความสุข แต่เป็นความรู้เห็นตามความเป็นจริงของความสุข ความทุกข์" แล้วไม่มีอุปาทานมั่นหมายในสุขทุกข์ที่มันเกิดขึ้นมา "ทำจิตให้เหนือสุขเหนือทุกข์นั้น" ท่านจึงเรียกว่า "เป็นเป้าหมายของพุทธศาสนาอย่างแท้จริง" .. "

หลวงปู่ชา สุภัทโท