เรื่องสมมุตินี่สัตว์ทั้งหลายจมอยู่ในมหาสมุทร
จมอยู่ที่สมมุติเป็นนั่นเป็นนี่
หากเราจำแนกแจกออกแล้วมันก็ไม่มี
จิตมันก็สงบน่ะซี พอจิตสงบแล้วมันก็หายหมดภัยหมดเวรทั้งหลาย
เหลือแต่กรรม เหตุนั้นจึงพากันดูให้รู้
อายตนะเป็นบ่อเกิดของสิ่งทั้งหลาย
คือ ตา หู จมูก ตาเขาเป็นอะไร หูเขาเป็นอะไร
จมูกเขาเป็นอะไร ลิ้นเขาเป็นอะไร
กายเขาเป็นอะไร เขาไม่ได้เป็นอะไรซักอย่าง
ตาสำหรับดู หูสำหรับฟัง จมูกสำหรับดม เท่านั้นไม่ใช่เรอะ
ลิ้นก็สำหรับรับรสอาหาร กายก็สำหรับสัมผัส
ใจเป็นธรรมารมณ์ นี่แหละให้พิจารณา
นี่เป็นบ่อเกิดแห่งสุขและทุกข์
เขาว่าเห็นอย่างโน้นเห็นอย่างนี้เราต้องน้อมเข้าไป
เราไม่ว่าแล้วมีอะไรไหมล่ะ นี่จึงพาให้กันพิจารณา


จงเพ่งพิจารณาให้มันรู้มันเห็นซิ
พอเราจำแนกแจกสิ่งเหล่านั้นแล้วจิตของเราก็เป็นหนึ่งอยู่
มันไม่มีคน ไม่มีตัว ไม่มีตน ไม่มีผู้ ไม่มีคน ไม่มีบ้าน ไม่มีเมือง
ไม่มีอะไรซักอย่าง จิตมันก็วางหมดละ
พอจิตมันว่างหมดแล้วก็ไม่มีอะไร ไม่มีภัย ไม่มีเวร
นี่เราไปก่อกรรมก่อเวร สมมติเป็นอันโน้น สมมติเป็นอันนี้
มันก็หลงสมมตินี่ซิ สัตว์ทั้งหลายคาอยู่ที่นี่
จมในมหาสมุทรนี่ ข้ามไม่ได้ ต้องพ้นจากสมมติซิ

: หลวงปู่ฝั้น อาจาโร :