ศีล
โดย : พ.อ.ปิ่น มุทุกันต์

เรื่องที่ ๒ : เหตุใดจึงห้ามฆ่า

ท่านเคยสงสัยไหมว่า ทำไมศีลทั้ง ๕ ข้อ จึงมีบทบัญญัติเรื่องห้ามฆ่า ขึ้นมาเป็นข้อแรก ? เกี่ยวกับเรื่องนี้ พ.อ.ปิ่น มุทุกันต์ อดีตอนุศาสนาจารย์กองทัพบก ท่านเคยให้เหตุผลไว้อย่าง น่าฟังว่าท่านเคยสงสัยไหมว่า ทำไมศีลทั้ง ๕ ข้อ จึงมีบทบัญญัติเรื่องห้ามฆ่า ขึ้นมาเป็นข้อ แรก ?เกี่ยวกับเรื่องนี้ พ.อ.ปิ่น มุทุกันต์ อดีตอนุศาสนาจารย์กองทัพบก ท่านเคยให้เหตุผลไว้ อย่างน่าฟังว่า"ทางศาสนาทุกศาสนา ได้มีบัญญัติไว้ ให้ความคุ้มครองแก่ชีวิตเหมือนกัน จะ ต่างกันบ้างก็เฉพาะขอบเขตของการห้าม ซึ่งแล้วแต่อัธยาศัยของผู้เป็นศาสดา ที่จะกว้างแคบ เพียงใดเช่นบางศาสดา ห้ามเฉพาะฆ่าคนในศาสนาเดียวกัน บางศาสดาห้าม ถึงฆ่าคนใน ศาสนาอื่น บางศาสดาห้ามถึงฆ่าสัตว์มีคุณ และบางศาสดาห้ามฆ่าสัตว์มีชีวิตทั้ง สิ้น ดังนี้เป็น ต้นสำหรับพระพุทธศาสนา เราจะเห็นได้ชัดว่า พระพุทธองค์ทรงสอน เพื่อให้ความคุ้มครอง แก่ชีวิตอย่างกว้างขวาง ดูเถอะว่า ในศีลห้านี้ ก็ทรงห้ามการฆ่ากัน ไว้ข้อต้นที่สุด ศีลแปดก็ขึ้น ต้น ด้วยการห้ามฆ่า ศีลสิบก็ขึ้นต้นด้วยการห้ามฆ่า พูดอย่างย่อๆ ทั้งศีลชาวบ้าน ศีลชี ศีลเณร ศีลพระ ห้ามฆ่ากันทั้งนั้นในวิถีทางแห่งการทำชั่วดี ที่เรียกว่า กรรมบถ ก็อีกแหละ ฝ่ายทำบาป การฆ่าก็เป็นบาปข้อต้นฝ่ายทำบุญ

ข้อแรกก็คือ เว้นการฆ่ากันในทางเสียสละ ผู้เสียสละทรัพย์และอวัยวะ ก็ด้อยกว่าผู้เสียสละ ชีวิตผู้ใดเสียสละแม้กระทั่ง ชีวิตเพื่อทำความดี ผู้นั้นเป็นยอดนักเสียสละ ในพรอันประเสริฐ ที่พระให้แก่เรา หรือเรากล่าวอวยพรแก่กัน "อายุ" ก็เป็นพรข้อแรก ในพรทั้งปวง(อายุ วรรณะ สุขะ พละ) อายุก็คือชีวิตนั่นเองที่พูดมานี้ พูดพอให้เห็นทางคิด และเห็นทางอธิบายในข้อที่ ว่า ชีวิตเป็นสิ่งสำคัญทั้งคน ทั้งสัตว์แม้แต่สัตว์เดรัจฉาน ซึ่งไม่มีทางที่จะมีทรัพย์อะไร ติด ตัวเลยแต่มันก็มีสมบัติอยู่อย่างหนึ่ง เท่าๆกับคน คือมีชีวิต ชีวิตเป็นของจำเพาะ ของใครของ มัน มีอยู่คนละหนึ่งเท่านั้น ไม่มีใครจนกว่านี้ ไม่มีใครรวยกว่านี้ ไม่เหมือน เสื้อผ้า เงินทอง ขาดวิ่นสูญหาย ซื้อใหม่ได้ ไม่เหมือนผัวเมีย หนีไปมีชู้ ก็หาใหม่ได้ ส่วนชีวิตนี้สิ ในชาตินี้มี คนละหนึ่งเท่านั้นใครเสียไปก็หมดตัว ยืมกันก็ไม่ได้ ซื้อขายกัน ก็ไม่ได้ มันหมดอย่างไม่มี ข้อแม้จริงๆ ด้วยเหตุทั้งหลายทั้งปวงที่ว่ามานี้แหละ การห้ามฆ่า จึงเป็นข้อห้ามมาตราแรก ที่สุด

ทางศาสนาทุกศาสนา ได้มีบัญญัติไว้ ให้ความคุ้มครอง แก่ชีวิตเหมือนกัน จะต่างกันบ้างก็ เฉพาะ ขอบเขตของการห้าม ซึ่งแล้วแต่อัธยาศัยของ ผู้เป็นศาสดา ที่จะกว้างแคบเพียงใด เช่นบางศาสดา ห้ามเฉพาะฆ่าคนในศาสนาเดียวกัน บางศาสดาห้ามถึงฆ่าคนในศาสนาอื่น บางศาสดา ห้ามถึงฆ่าสัตว์มีคุณ และบางศาสดาห้าม ฆ่าสัตว์มีชีวิตทั้งสิ้น ดังนี้เป็นต้น

สำหรับพระพุทธศาสนา เราจะเห็นได้ชัดว่า พระพุทธองค์ ทรงสอน เพื่อให้ความคุ้มครอง แก่ชีวิตอย่างกว้างขวาง ดูเถอะว่าในศีลห้านี้ ก็ทรงห้ามการ ฆ่ากันไว้ข้อต้นที่สุด ศีลแปดก็ขึ้น ต้นด้วยการห้ามฆ่าศีลสิบก็ขึ้นต้นด้วยการห้ามฆ่าพูดอย่างย่อๆ ทั้งศีล ชาวบ้าน ศีลชีศีลเณร ศีลพระ ห้ามฆ่ากันทั้งนั้นในวิถีทางแห่งการทำชั่วดี ที่เรียกว่า กรรมบถ

ก็อีกแหละฝ่ายทำบาป การฆ่าก็เป็นบาปข้อต้นฝ่ายทำบุญ ข้อแรกก็คือเว้นการฆ่ากัน ในทาง เสียสละผู้เสียสละทรัพย์และอวัยวะ ก็ด้อยกว่าผู้เสียสละชีวิต ผู้ใดเสียสละแม้กระทั่งชีวิต เพื่อทำความดีผู้นั้นเป็นยอดนักเสียสละ ในพรอันประเสริฐ ที่พระให้แก่เรา หรือเรากล่าว อวยพรแก่กัน "อายุ" ก็เป็นพรข้อแรก ในพรทั้งปวง ( อายุ วรรณะ สุขะ พละ ) อายุก็ คือ ชีวิตนั่นเองที่พูดมานี้ พูดพอให้เห็นทางคิด และเห็นทางอธิบายในข้อที่ว่า ชีวิตเป็นสิ่งที่ สำคัญ ทั้งคน ทั้งสัตว์แม้แต่สัตว์เดรัจฉาน ซึ่งไม่มีทางที่จะมีทรัพย์อะไรติดตัวเลย แต่มัน ก็มีสมบัติอยู่อย่างหนึ่งเท่าๆกับคน คือมีชีวิต

ชีวิตเป็นของจำเพาะ ของใครของมัน มีอยู่คนละหนึ่งเท่านั้น ไม่มีใครจนกว่านี้ ไม่มีใคร รวยกว่านี้ ไม่เหมือนเสื้อผ้า เงินทอง ขาดวิ่น สูญหาย ซื้อใหม่ได้ ไม่เหมือนผัวเมีย หนีไปมีชู้ ก็หาใหม่ได้ ส่วนชีวิตนี้สิ ในชาตินี้มีคนละหนึ่งเท่านั้น ใครเสียไปก็หมดตัว ยืมกันก็ไม่ได้ ซื้อขายกันก็ไม่ได้ มันหมดอย่างไม่มีข้อแม้จริงๆ ด้วยเหตุทั้งหลายทั้งปวงที่ว่ามานี้แหละ การห้ามฆ่า จึงเป็นข้อห้ามมาตราแรกที่สุด"