เพลงพื้นบ้านและวัฒนธรรมดนตรีของภาคกลาง ซึ่งสะท้อนถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชุมชนในภาคกลางที่ผูกพันกับธรรมชาติและกิจกรรมในชีวิตประจำวัน โดยมีเนื้อหาหลักแบ่งออกเป็น 3 ส่วนสำคัญ ได้แก่ เพลงพื้นบ้าน, เครื่องดนตรีพื้นบ้าน, และ บทบาทของเพลงและดนตรีในวัฒนธรรมภาคกลาง

เพลงพื้นบ้านในภาคกลาง เป็นบทเพลงที่แต่งขึ้นจากชีวิตประจำวัน สภาพแวดล้อม และประเพณีท้องถิ่น โดยมีการแบ่งประเภทตามฤดูกาลและโอกาสต่าง ๆ เช่น:

ฤดูน้ำมาก: เช่น เพลงเรือ, เพลงร่อยพรรษา
ฤดูเกี่ยวข้าวและนวดข้าว: เช่น เพลงเกี่ยวข้าว, เพลงเต้นรำกำเคียว
ช่วงตรุษสงกรานต์: เช่น เพลงสงกรานต์, เพลงพวงมาลัย
ทุกโอกาส: เพลงที่ขับร้องเพื่อความสนุกสนานและสร้างความสามัคคี เช่น เพลงเทพทอง, เพลงฉ่อย

เครื่องดนตรีพื้นบ้านของภาคกลาง ดนตรีพื้นบ้านในภาคกลางมีความหลากหลาย ทั้งเครื่องสาย, เครื่องตี, และเครื่องเป่า ซึ่งสะท้อนถึงความประณีตและความสามารถทางดนตรีของคนในภูมิภาค ตัวอย่างที่สำคัญ ได้แก่:

เครื่องสาย: ซอสามสาย, ซอด้วง, ซออู้, จะเข้
เครื่องเป่า: ขลุ่ย, ปี่
เครื่องตี: ระนาดเอก, ระนาดทุ้ม, ฆ้องวงใหญ่, ฆ้องวงเล็ก
เครื่องดนตรีเหล่านี้มักถูกใช้ในวงดนตรีพื้นบ้านหรือการแสดงดนตรีในงานประเพณีต่าง ๆ

เพลงและดนตรีในภาคกลางมีบทบาทสำคัญในวิถีชีวิตและการสร้างความสามัคคีของชุมชน โดยเฉพาะในโอกาสงานบุญ, งานรื่นเริง, และกิจกรรมที่ต้องการความร่วมมือจากชาวบ้าน เช่น การเกี่ยวข้าวและการนวดข้าว เพลงพื้นบ้านไม่เพียงให้ความบันเทิง แต่ยังสืบทอดความรู้และวัฒนธรรมท้องถิ่นจากรุ่นสู่รุ่น