พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ : ความหมายของคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
ชีวกโกมารภัจจ์ - เชื่อดายไป
ชีวกโกมารภัจจ์
ผู้ที่พระราชกุมารเลี้ยง ชื่อชีวก ดู ชีวก
ชีวิต ความเป็นอยู่
ชีวิตสมสีสี ผู้สิ้นกิเลสพร้อมกับสิ้นชีวิต,
ผู้ได้บรรลุธรรมวิเศษแล้วก็ดับจิตพอดี
ชีวิตักษัย การสิ้นชีวิต,
ตาย
ชีวิตินทรีย์ อินทรีย์คือชีวิต,
สภาวะที่เป็นใหญ่ในการตามรักษาสหชาตธรรม (ธรรมที่เกิดร่วมด้วย) ดุจน้ำหล่อเลี้ยงดอกบัว เป็นต้น มี ๒ ฝ่ายคือ ๑. ชีวิตินทรีย์ที่เป็นชีวิตรูป เป็นอุปาทาย
รูปอย่างหนึ่ง (ข้อที่ ๑๓) เป็นเจ้าการในการรักษาหล่อเลี้ยงเหล่ากรรมชรูป (รูปที่เกิดแต่กรรม) บางทีเรียก รูปชีวิตินทรีย์
๒. ชีวิตินทรีย์ที่เป็นเจตสิกเป็นสัพพจิตตสาธารณเจตสิก (เจตสิก ที่เกิดกับจิตทุกดวง) อย่างหนึ่ง (ข้อที่ ๖) เป็นเจ้าการในการรักษาหล่อเลี้ยงนามธรรมคือจิตและเจตสิกทั้งหลาย บางทีเรียก อรูปชีวิตินทรีย์ หรือ นามชีวิตินทรีย์
ชีโว ผู้เป็น,
ดวงชีพ ตรงกับ อาตมันหรือ “อัตตา” ของลัทธิพราหมณ์
ชุณหปักษ์ ฝ่ายขาว,
ฝ่ายสว่าง, ข้างขึ้น
ชูงวง ในประโยคว่า
“เราจักไม่ชูงวงเข้าไปสู่ตระกูล” ถือตัว
เชษฐ, เชษฐา พี่
เชฏฐภคินี พี่สาวคนโต
เชฏฐมาส เดือน
๗
เชาวน์ ความนึกคิดที่แล่นไป,
ความเร็วของปัญญาหรือความคิด, ไหวพริบ
เชื่อดายไป เชื่อเรื่อยไป,
เชื่อดะไปโดยไม่นึกถึงเหตุผล
