มีพราหมณาจารย์คนหนึ่งอยู่ในเมืองพาราณสี แคว้นกาสี เขาศึกษาจบไตรเพทแล้วทำหน้าที่เป็นอาจารย์สอน มีลูกศิษย์เป็นจำนวนมากมาเรียนด้วย จนเขาได้รับยกย่องว่าเป็น "ทิศาปาโมกข์ {ผู้เป็นใหญ่ในทิศ,ผู้มีชื่อเสียงไปทั่วทิศ}" พราหมณาจารย์ท่านนี้ถือลัทธิฆ่าสัตว์บูชายัญ {สัตว์ที่ว่านี้คือ แพะ ถูกนำมาตัดคอแล้วเอาไปสังเวยต่อเทพเจ้าด้วยการตรึงหรือแขวนไว้กับเสาหลัก}

ครั้งนั้น พระพุทธเจ้าของเราเกิดเป็นรุกขเทวดา {เทวดาสถิตอยู่ในวิมานบนต้นไม้} ได้เห็นการกระทำของพราหมณาจารย์ในวันหนึ่ง

วันนั้น พราหมณาจารย์เกิดความคิดอยากทำบุญให็ญาติมิตรผู้ล่วงลับไปแล้ว จึงปรึกษากับพวกลูกศิษย์ ว่าจะทำอย่างไรดี

ศิษย์คนแรกออกความเห็นว่าควรเก็บผลไม้ที่มีอยู่ตามป่ามาเซ่นบูชาเทพเจ้าจะดีกว่า เพราะจะได้บุญส่งไปถึงญาติมิตรโดยมิต้องทำบาปด้วยการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต

ศิษย์คนที่สองยังมีความคิดแบบเดิมๆ เหมือนกับอาจารย์ที่เคยปฏิบัติมา คือการฆ่าสัตว์บูชายัญ และศิษย์หลายคนมีความเห็นด้วยต่างก็สนับสนุนในความคิดนี้

ดังนั้น พราหมณาจารย์จึงบอกลูกศิษย์ให้จับแพะมาตัวหนึ่ง แล้วสั่งให้จูงไปที่แม่น้ำ เป็นธรรมเนียมของเขาที่ถือปฏิบัติมานาน หากจะฆ่าสัตว์ตัวใดบูชายัญก็จะอาบน้ำชะระร่างกายสัตว์นั้นให้สะอาด และแต่งตัวให้สวยงามก่อน จากนั้นจึงนำมาฆ่า ครั้งนี้ก็เช่นกัน เมื่อเขาให้ลูกศิษย์จูงแพะไปที่แม่น้ำแล้วก็สั่งพวกลูกศิษย์ให้อาบน้ำแต่งตัวให้แพะจนสวยงาม โดยคล้องพวงมาลัยไว้ที่คอ

ขณะที่ยืนอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำ ก็เกิดเหตุการณ์ประหลาดขึ้น คือ แพะหัวเราะแล้วก็ร้องไห้ พวกลูกศิษย์ของพราหมณาจารย์เห็นแล้วก็รู้สึกประหลาดใจจึงถามว่า

"แพะ เจ้าเป็นอะไรไป เดี๋ยวร้องไห้ เดี๋ยวหัวเราะ"
"ไม่ได้เป็นอะไรหรอก นอกจากเสียใจกับดีใจ" แพะตอบ
"บอกเรื่องที่เจ้าเสียใจและดีใจให้พวกเรารู้หน่อยได้ไหม"
"ได้...แต่ต้องบอกต่อหน้าอาจารย์ของพวกท่าน"

พวกลูกศิย์ของพราหมณาจารย์ยอมรับตามที่แพะเสนอ ครั้นแล้วพวกเขาก็จูงแพะกลับมาที่บ้านอาจารย์

"วันนี้แพะสวยมาก พวกเจ้าอาบน้ำแต่งตัวให้มันเป็นอย่างดี อย่างนี้พวกญาติมิตรของข้าที่ตายไปพอใจแน่" อาจารย์พูดขึ้นขณะเห็นพวกลูกศิษย์จูงแพะกลับมา

"ท่านอาจารย์" ศิษย์คนหนึ่งกล่าวขึ้น "วันนี้เกิดเหตุการณ์ประหลาด แพะตัวนี้อยู่ดีๆ ก็หัวเราะแล้วร้องไห้"
"แล้วเป็นยังไงล่ะ" อาจารย์ถาม
"พวกเราถามถึงเหตุผล แพะก็บอกว่าดีใจกับเสียใจ" ศิษย์ตอบ
"ดีใจ เสียใจ เรื่องอะไร"
"พวกเราถามแล้ว แต่แพะไม่ยอมตอบ มันบอกพวกเราให้ถามเรื่องนี้ต่อหน้าอาจารย์"

พราหมณาจารย์เริ่มสนใจจึงหันมาทางแพะแล้วร้องถาม
"แพะ...บอกข้ามาซิ ว่าเจ้าหัวเราะแล้วร้องไห้ทำไม"

แพะยืนนิ่งอยู่ครู่หนึ่งคล้ายกำลังคิดทบทวนบางสิ่งบางอย่าง จากนั้นจึงบอกพราหมณาจารย์ว่า

"ท่านพราหมณ์ ที่ข้าพเจ้าหัวเราะแล้วร้องไห้นั้นก็เพราะมีเหตุผล ข้าพเจ้าหัวเราะก็เพราะดีใจว่าจะได้พ้นทุกข์ และร้องไห้ก็เพราะเสียใจว่าท่านจะได้รับทุกข์เหมือนที่ข้าพเจ้าเคยได้มา"

พราหมณาจารย์รู้สึกงุนงงในคำพูดของแพะมาก พวกลูกศิษย์เองก็งุนงงไม่แพ้อาจารย์ แพะเห็นดังนั้นจึงเล่าเรื่องราวอดีตชาติของตนให้ทุกคนฟัง เรื่องราวนั้นมีว่า...

ในอดีตกาลก่อนนั้น แพะตัวนี้เกิดเป็นพราหมณ์สอนมนต์ถือลัทธิฆ่าบูชายัญอุทิศให้คนตายเหมือนกับพราหมณาจารย์นี้ คราวหนึ่งได้ฆ่าแพะบูชายัญ บาปกกรมจากครั้งนั้นส่งผลให้ถูกตัดหัวถึง ๔๘๘ ครั้ง จนมาถึงครั้งนี้เป็นครั้งที่ ๕๐๐ แพะตัวนี้ก็กำลังจะถูกตัดหัวอีก แพะระลึกได้ว่าครั้งนี้เป็นครั้งสุดท้ายแล้วและวันนี้เองจะเป็นวันหมดเวร เมื่อระลึกได้ดังนี้ก็เกิดดีใจ จึงได้หัวเราะรับการสิ้นเคราะห์ของตนเอง แต่ต่อมาก็ระลึกได้อีกว่าพราหมณาจารย์คนที่สั่งให้ฆ่าตนเองบูชายัญนี้จะได้รับทุกข์ถูกตัดหัวถึง ๕๐๐ ครั้ง เช่นเดียวกับตน เกิดรู้สึกสงสารจึงร้องไห้ออกมา

ครั้นเล่าเรื่องจบลง แพะก็ยืนนิ่ง พราหมณาจารย์เข้าใจว่าแพะกลัวตายจึงเข้ามาใกล้แล้วปลอบว่า

"แพะเอ๋ย...เจ้าิอย่ากลัวเลย ข้าไม่ฆ่าเจ้าแล้ว"
"ท่านพราหมณ์" แพะพูดขึ้น "ท่านจะฆ่าข้าพเจ้าหรือไม่ก็ตาม ถึงอย่างไร วันนี้ ข้าพเจ้าก็ต้องตายแน่ๆ"
"ทำไมล่ะ"
"บาปกรรมเก่าตามมาทันอีกแล้ว"
"เมือเราไม่ฆ่าเจ้าแล้วใครจะฆ่าได้ แพะเอ๋ย อย่ากลัวเลย เราจะคุ้มครองเจ้าให้ปลอดภัย"

"ขอบคุณท่านพราหมณ์ ข้าพเจ้าขอขอบคุณในความกรุณาของท่าน ที่จะช่วยคุ้มครองข้าพเจ้าให้ปลอดภัย แต่ท่านจะช่วยคุ้มครองให้ข้าพเจ้าพ้นจากผลของบาปกรรมนั้น คงไม่ได้หรอกเพราะบาปกรรมที่ข้าพเจ้าทำนั้น ให้ผลแรงเกินที่ใครหรืออะไรจะขัดขวางได้"

พราหมณาจารย์เข้าใจดีตามที่แพะกล่าว เขาสั่งให้ปล่อยแพะให้เป็นอิสระ ในขณะเดียวกันก็บอกลูกศิษย์ให้ช่วยกันดูแลแพะด้วย แพะรู้สึกหิว เมื่อถูกปล่อยให้เป็นอิสระก็เดินเล็มหญ้าและใบไม้ ฝ่ายลูกศิษย์ของพราหมณาจารย์ก็พากันเดินตามแพะคอยให้การคุ้มครองตามคำสั่งของอาจารย์

แพะยังคงเล็มหญ้าไปเรื่อยๆ จนถึงพุ่มไม้แห่งหนึ่งซึ่งทอดยอดไปตามแผ่นหิน ใบไม้เขียวมันน่ากิน แพะเห็นแล้วก็ขยับยื่นคอไปเล็ม ทันใดนั้นเองเกิดฟ้าผ่าลงมาที่แผ่นหินแตกกระจาย สะเก็ดหินปลิวมาตัดคอแพะขาด พวกลูกศิษย์ของพราหมณาจารย์หลังจากหายตกใจแล้วก็พากันมามุงดูแพะนอนคอขาดตายอยู่ในที่นั้น

รุกขเทวดาที่สถิติยู่ในวิมานบนต้นไม้ใกล้ที่นั้น เห็นเหตุการณ์นั้นตลอด ต้องการจะสอนคนทั้งหลายให้งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ จึงปรากฏตัวให้เห็นในท่านั่งขัดสมาธิอยู่กลางอากาศแล้วกล่าวว่า

นิทานธรรมเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การฆ่าทำให้เกิดทุกข์ทั้งแก่ผู้ฆ่าและผู้ถูกฆ่า ผู้ถูกฆ่าได้รับความทุกข์คือความเจ็บปวด ส่วนผู้ฆ่าได้รับทุกข์คือ จะต้องถูกฆ่าต่อไปไม่ชาตินี้ ก็ชาติหน้า