ในครั้งพุทธกาล มีพราหมณ์เฒ่าผู้หนึ่งชื่อว่า ราธะ ลูกหลานทอดทิ้งเป็นคนอนาถา มาอาศัยอยู่ในวัด ต่อมาอยากบวช แต่ไม่มีภิกษุรูปใดบวชให้เพราะเห็นเป็นคนแก่ เกรงไปว่าจักมาบวชอาศัยเกาะพระกินในพระศาสนาื ไม่สามารถบำเพ็ญสมณธรรมให้ดีได้ ราธะพราหมณ์จึงตรอมตรมใจเพราะผิดหวัง...

วันหนึ่ง เวลาช้า ราธะพราหมณ์ได้พบและเฝ้าพระพุทธเจ้า กราบทูลเรื่องตรศรัธาจะบวช แต่ไม่มีภิกษุรูปใดจัดการให้ พระองค์ทรงอาศัยเรื่องเป็นเหตุ จึงตรัสถามในที่ประชุมภิกษุสงฆ์ในเย็นนั้น ว่ามีภิกษุรูปใดรำลึกถึงคุณของพราหมณ์เฒ่าผู้นี้ได้บ้าง

พระสารีบุตรเถระกราบทูลว่า รำลึกถึงอุปารคุณของพราหมณ์ได้โดยพราหมณ์ผู้นี้เคยใส่บาตรท่านครั้งหนึ่งด้วยข้าว ๑ ทัพพี ฉะนั้น จะรับเป็นภาระในการบวชให้พราหมณ์ผู้นี้เอง เพื่อปฏิการคุณ

พระพุทธเจ้าทรงประทานสาธุการ คือ ยกย่องความดีว่า พระสารีบุตรเป็นคนดี เพราะไม่ลืมคุณของคนผู้่เคยมีคุณมาก่อน ต่อจากนั้นพระสารีบุตรได้จัดการให้ธาระพราหมณ์ได้อุปสมบทเป็นภิกษุสมตั้งใจ

ปรากฏว่า พระราธะผู้บวชใหม่ แม้จะเป็นคนแก่ มีอายุมากแต่ประพฤติเป็นผู้ว่าง่าย สอนง่าย ไม่ดื้อดึง ยอมรับโอวาทและปฏิบัติตามคำสอนของพระเถระอย่างเคร่งครัด โดยเคารพในพระสารีบุตรเป็นที่สุด ต่อมาได้บรรลุมรรคผลเบื้องสูงในพระพุทธศาสนา

จากเรื่องนี้ ชี้ให้เห็นคติสั้นๆ ว่า โลกมนุษย์ จะดำรงได้ด้วยดี เพราะ

     ๑. มีคนยอมเสียสละอนุเคราะห์ให้ความสุขแก่ผู้อื่น
     ๒. ผู้ได้รับอนุเคราะห์แล้วปฏิการะ คือ ตอบแทนคุณท่านในภายหลัง

พ่อแม่ ยอมเสียสละเลี้ยงดูลูกมาก่อน ลูกจึงรอดชีวิตและเติบโตขึ้นมาได้ ครูอาจารย์เสียสละไม่เห็นแก่เหนื่อยยาก สั่งสอนอบรมศิษย์จึงมีความรู้ติดตัว การเสียสละของผู้เป็นบุพการีชนดังกล่าว เรียกว่า ยอมอนุเคราะห์คือช่วยเหลือเป็นเบื้องต้นก่อน แม้ผู้มีคุณอื่นๆ ก็เช่นกัน

ผู้ได้รับการอนุเคราะห์จากท่านแล้ว รู้จักทำปฏิการะ คือตอบแทนคุณภายหลัง เช่นบุตรธิดา... เลี้ยงพ่อแม่ตอบแทน, ศิษย์ ...เคารพนับถือและไม่ทอดทิ้งครูอาจารย์, ผู้ได้รับการช่วยเหลือจากผู้อื่นแล้ว ไม่ลืมคุณของท่านพยายามทดแทนสนองคุณภายหลัง เช่นนี้ เสมือนพืชที่บุคคลหว่านบนแผ่นดินอันชุ่มด้วยน้ำ ไม่แห้งแล้ง ย่อมงอกงาม เติบโตไปได้

แต่ผู้เนรคุณ คือได้รับการอนุเคราะห์จากผู้อื่นแล้ว ลืมคุณท่านเสีย ไม่ตอบแทนพระคุณท่านบ้าง แม้ในสิ่งง่ายๆ อันควรทำได้เช่นนี้ คล้ายพืชที่หว่านลงบนกองเำลิง มีแต่ไหม้สิ้นสูญไป จงเป็นปฏิการคุณ อย่าเป็นผู้เนรคุณ !!