หลายคนคิดว่าพระนิพพานเป็นเรื่องห่างไกลเหลือเกิน ไม่เกี่ยวข้องอะไรกับชีวิตประจำวันของเราเลย เป็นเรื่องของพระล้วนๆ แต่ที่จริงแล้ว ชีวิตชาวพุทธทุกคนไม่ว่าพระว่าโยมต้องถือพระนิพพานเป็นสิ่งสูงสุดและเป็นเป้าหมายสูงสุดของชีวิต เพียงแต่นักบวชคือผู้ที่มุ่งมั่นเสียสละเพื่อการเข้าถึงพระนิพพานโดยตรง ส่วนฆราวาสก็ควรต้องเพียรพยายามค่อยเป็นค่อยไปในทางเดียวกัน

พระนิพพานเป็นจุดหมายปลายทางที่สำคัญมากในการตั้งเข็มทิศชีวิต เพราะถ้าเราไม่มีจุดหมายปลายทาง เราจะไม่มีเครื่องตัดสินว่า สิ่งที่กำลังทำอยู่ถูกหรือผิด อยู่ในทางสายกลางที่จะเข้าถึงมรรคผลนิพพานหรือไม่

แล้วพระนิพพานคืออะไร จะอธิบายพระนิพพานด้วยภาษาไม่ได้ เพราะพระนิพพานเป็นสิ่งที่เหนือภาษา จะง่ายกว่าที่เราจะพูดถึงลักษณะอาการของผู้ที่เข้าถึงพระนิพพาน หรือเงื่อนไขของการเข้าถึงพระนิพพาน คือหมดกิเลสอย่างสิ้นเชิง ไม่มีความโลภ ความโกรธ ความหลงใดๆ เหลืออยู่ ส่วนคุณลักษณะที่มีนั้น เห็นชัดในองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่าพระองค์เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยพระมหาปัญญาธิคุณ พระมหากรุณาธิคุณ และพระมหาบริสุทธิคุณ ซึ่งหมายถึงความบริสุทธิ์เป็นอิสระจากกิเลสอย่างแท้จริง

ฉะนั้นในการประพฤติปฏิบัติ เราต้องเพียรพยายามให้ความโลภ ความโกรธ ความหลงลดน้อยลง และเสริมสร้างพัฒนาความเมตตากรุณา ปัญญา และความบริสุทธิ์ นี่เป็นงานใหญ่ของมนุษย์ แม้จะเป็นผู้ครองเรือนก็ตาม การเกิดเป็นมนุษย์เป็นโชคเป็นบุญอย่างยิ่ง เพราะเป็นการเกิดในภพภูมิที่สามารถทำงานเพื่อความก้าวหน้าตามเส้นทางสู่มรรคผลนิพพานในที่สุด

พระอาจารย์ชยสาโร