คาถาพระอัสสชิ ... พระสารีบุตร
*********************
ปุจฉา : เรียนถามว่าคาถาพระอัสสชิคืออะไร ใช้ท่องเพื่ออะไรคะ
วิสัชชนา : สวัสดีเช้าวันใหม่ด้วยคาถาพระอัสสชิค่ะ
***
คาถา เป็นคำกล่าวที่เป็นร้อยกรองในบาลีค่ะ ถ้าเป็นร้อยแก้วเรียกว่าไวยากรณ์ ร้อยกรองไม่ได้หมายถึงกลอนนะคะแต่เป็นคำที่ผูกเป็นประโยคให้สละสลวย
คาถา เป็นหนึ่งในเก้าของพุทธพจน์ที่พระองค์ใช้สอนภิกษุทั้งหลายที่แตกต่างกัน
************
พระอัสสชิ เป็นพระมหาสาวกองค์หนึ่ง เป็นพระเถระรูปหนึ่งในคณะปัญจวัคคีย์ที่ทรงโปรดแสดงปฐมเทศนาที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน
เป็นพระอรหันต์รุ่นแรก และเป็นอาจารย์ของพระสารีบุตร
คาถาพระอัสสชิ เป็นคำกล่าวสรุปของพระอัสสชิที่กล่าวถึงลักษณะของธรรมในพระวินัย ที่สนทนากับพระสาร่บุตรในครั้งแรกที่พบกันค่ะ
***********
พระสารีบุตร เป็นพระอัครสาวกเบื้องขวาของพระพุทธเจ้า เกิดที่หมู่บ้านนาลกะ (บางแห่งเรียกนาลันทะ) ไม่ไกลจากเมืองราชคฤห์ เป็นบุตรแห่งตระกูลหัวหน้าหมู่บ้านนั้น บิดาชื่อวังคันตพราหมณ์ มารดาชื่อสารี จึงได้นามว่าสารีบุตร
เมื่อยังไม่ได้บวชในสำนักพระพุทธองค์ใช้ชี่อว่า อุปติสสะ มีเพื่อนสนิทชื่อ โกลิตะ ซึ่งต่อมาคือพระมหาโมคคัลลานะ
มีน้องชาย ๓ คนชื่อ จุนทะ อุปเสนะ และเรวตะ
น้องหญิง ๓ คน ชื่อจาลา อุปจาลา และสีสุปจาลา
ซึ่งต่อมาได้บวชในพระธรรมวินัยทั้งหมด
ก่อนที่อุปติสสะและโกลิตะจะบวชนั้น ทั้งสองคนไปเที่ยวดูมหรสพที่ยอดเขาด้วยกัน คราวหนึ่งไปดูแล้วเกิดความสลดใจ คิดออกแสวงหาโมกขธรรม และต่อมาได้บวชอยู่ในสำนักของสัญชัยปริพาชก แต่ก็ไม่บรรลุจุดมุ่งหมาย
.
จนวันหนึ่งอุปติสสปริพาชก พบพระอัสสชิเถระขณะท่านบิณฑบาต เกิดความเลื่อมใสติดตามไปสนทนาขอถามหลักคำสอน
ได้ฟังความย่อเพียงคาถาเดียวก็ได้ดวงตาเห็นธรรม คือบรรลุโสดาปัตติผล เป็นพระโสดาบัน จึงกลับไปบอกข่าวแก่โกลิตะ แล้วพากันไปเฝ้าพระพุทธเจ้า มีปริพาชกที่เป็นศิษย์ตามไปด้วยถึง ๒๕๐ คน
ได้รับเอหิภิกขุอุปสมบททั้งหมดที่เวฬุวัน
*********************
อุปติสสะ พบท่านอัสสชิเถระบังเกิดความเลื่อมใสในจริยวัตรอันสงบ งดงาม จึงสนทนากับท่าน แล้วถามถึงอาจารย์ของพระอัสสชิ ...
อินทรีย์ของท่านผ่องใส ผิวพรรณของท่านบริสุทธิ์ผุดผ่อง
ท่านบวชเฉพาะใคร ใครเป็นศาสดาของท่าน หรือท่านชอบใจธรรมของใคร ขอรับ?
.
พระมหาสมณะศากยบุตร เสด็จออกทรงผนวชจากศากยตระกูล
เราบวชเฉพาะพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นเป็นศาสดาของเรา และเราชอบใจธรรมของพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
.
- ก็พระศาสดาของท่านสอนอย่างไร แนะนำอย่างไร?
- เราเป็นคนใหม่ บวชยังไม่นาน เพิ่งมาสู่พระธรรมวินัยนี้ ไม่อาจแสดงธรรมแก่ท่านได้กว้างขวาง แต่จักกล่าวใจความแก่ท่านโดยย่อ.
.
- น้อยหรือมาก นิมนต์กล่าวเถิด ท่านจงกล่าวแต่ใจความแก่ข้าพเจ้า ข้าพเจ้าต้องการใจความอย่างเดียว ท่านจักทำพยัญชนะให้มากทำไม
.
พระอัสสชิจึงกล่าวคาถาต่อไปนี้ ซึ่งทำให้พระสารีบุตรบรรลุโสดาปัตติผล ณ ที่นั้น ค่ะ
**************
ธรรมเหล่าใดเกิดแต่เหตุ
พระตถาคตทรงแสดงเหตุแห่งธรรมเหล่านั้น
และความดับแห่งธรรมเหล่านั้น
พระมหาสมณะมีปกติทรงสั่งสอนอย่างนี้
************************************
ดังนั้นคาถานี้ ไม่ได้มีไว้ให้ท่อง แต่มีไว้ให้พิจารณาในสัจธรรม
ซึ่งเป็นพระสัทธรรมของพระพุทธองค์ค่ะ
****************
เจริญในธรรมเจ้าค่ะ

หิ่งห้อยน้อย
https://www.facebook.com/hinghoi.noi