ค้นหาในเว็บไซต์ :

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์

พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต)

หมวด อ

อกตัญญู

ungrateful.

อกรณียกิจ

deed which should not be done; improper action; unbefitting action.

อกาลมรณะ

untimely death.

อกิริยทิฏฐิ

lit. the theory of non-action; the theory that there is no after-effect of action; view of the inefficacy of action. อกิริยวาท ก็ว่า.

อกุศล

adj. unwholesome; demeritorious; immoral; Kamically unwholesome; unskillful. n. demerit; bad action.

อกุศลกรรม

an action; unwholesome action.

อกุศลกรรมบถ

(the tenfold) way of bad action; unwholesome course of action.

อกุศลจิต

demeritorious thought; immoral consciousness.

อกุศลมูล

(the three) roots of evil; the roots of bad actions; karmically unwholesome roots; demeritorious roots.

อกุศลวิตก

unwholesome thought.

อคติ

wrong way of behaviour; prejudice.

อโคจร

wrong pasture; wrong resort; non-resorts for alms; improper haunts; evil haunts.

องค์

factor; constituent.

องค์การปกครอง

Board of Eccl. Administration.

องค์การเผยแผ่

Board of Propagation.

องค์การศึกษา

Board of Education.

องค์การสาธารณูปการ

Board of Public Works.

อจินไตย

the (four) unthinkable.

อดิเรกจีวร

extra robe.

อดิเรกลาภ

extra acquisitions.

อติถิพลี

offering to guests; reception.

อติมานะ

pride; arrogance; contempt; disdain; scorn.

อทินนาทาน

talking what is not given; stealing.

อทุกขมสุข

neither pain nor happiness; indifferent feeling; adj. neither painful nor pleasurable.

อโทสะ

non-hatred; non-anger; amity; hatelessness.

อธรรม

misconduct; unrighteousness; injustice; false doctrine. Adj. unjust; unrighteous.

อธิกมาส

intercalary month; (a year with) an extra eight lunar month.

อธิกรณ์

a case; question; affair; lawsuit; dispute; disciplinary case of dispute; legal process; legal question.

อธิกรณสมถะ

settling of a case, a question, a dispute or a lawsuit; transaction; settlement of legal processes.

อธิกวาร

intercalary lunar day; (a year with) an extra day (15th of the seventh waning moon).

อธิกสุรทิน

intercalary solar day; (a year with) an extra day (29 February).

อธิจิตตสิกขา

training in higher mentality; mental discipline.

อธิปไตย

1. supremacy. 2. (T.) sovereignty.

อธิปัญญาสิกขา

training in higher wisdom.

อธิโมกข์

determination; resolution; conviction.

อธิศีลสิกขา

training in higher morality.

อธิษฐาน

resolve; decision; resolution; determination; will. v. to determine (a robe) as one of the three allowed personal robes.

อนภิชฌา

non-covetousness; non-avarice.

อนัตตตา

soullessness; egolessness.

อนัตตา

adj. no-soul; soulless; not-self. n. non-self; non-ego.

อนาคามิผล

the Fruit of Never-Returning; the Result of the Non-Returner.

อนาคามิมรรค

the Path of Never-Returning; the Path of the Non-Returner.

อนาคามี, พระ

a Never-Returner; Non-Rerturner; one who has attained the third stage of holiness.

อนาคาริก

lit. a homeless one; one who enters the homeless life without formally entering the Sangha.

อนิจ

adj. impermanent; transient.

อนิจจตา

impermanence; transiency.

อนิฏฐารมณ์

unpleasant or unagreeable object.

อนิยต

Indefinite Rules; undetermined offence.

อนุจร

follower; attendant; companion; accompanier; retainer; retinue; entourage.

อนุฎีกา

a sub-subcommentary.

อนุบัญญัติ

auxiliary regulation; supplementary rule; additional rule.

อนุปสัมบัน

one who has not yet received the full ordination; novices and the laity; unordained one.

อนุปาทินนก

adj. not grasped by craving or false view; kammically ungrasped.

อนุปาทิเสสนิพพาน

Nibbana without any remainder of physical existence; Nibbana without the Groups remaining.

อนุปุพพิกถา

a gradual instruction; graduated sermon; regulated exposition of the ever more value and sublime subjects.

อนุพยัญชนะ

subsidiary characteristics.

อนุโมทนา

1. thanksgiving; chanting the holy stanzas of blessings. 2. rejoice; approval; congratulation.

อนุรักขนาปธาน

the effort to maintain or augment arisen good.

อนุโลม

conforming; in proper order; in forward order.

อนุวาทาธิกรณ์

legal questions concerning accusations.

อนุศาสน์

advice; instruction.

อนุศาสนาจารย์

a chaplain; minister; religious or moral instructor.

อนุสติ

constant mindfulness; (the ten) Reflections; recollection.

อนุสัย

latent dispositions; underlying tendencies; (the seven) Evil Inclinations or Biases.

อนุสาวนา

announcement; proclamation.

อนุสาวนาจารย์

ordination-proclaiming teacher; (Second) Ordination-Teacher.

อนุสาสนีปาฏิหาริย์

the miracle of teaching; the wonder worked by the instruction (of the Dhamma).

อเนสนา

wrong way of earning one’s living; improper search; improper livelihood.

อบาย

state of loss and woe; unhappy existence; sorrowful ways.

อบายภูมิ

(the four) states of loss and woe; (the four) states of misery; (the four) lower worlds; unhappy existence.

อบายมุข

cause of ruin; ways of squandering wealth.

อปจายนะ

reverence; humility.

อปจายนมัย

(merit) to be gained through being respectful.

อปทาน

“Lives of Arahants”; name of the thirteenth division of the Khuddaka Nikaya.

อปราปริยเวทนียกรรม

Indefinitely Effective Kamma.

อปโลกน์

v. to look towards for approval; consult.

อปโลกนกรรม

the act of obtaining consent or permission; consultation.

อพยาบาท

non-hatred; loving-kindness.

อภิชฌา

covetousness.

อภิญญา

(five or six kinds of) Higher Knowledge; Superknowledges; Supernormal Powers; higher psychic powers.

อภิธรรมปิฎก

the Abhidhamma Pitaka; the Basket of the Higher Doctrine.

อภิเนษกรมณ์

ดู มหาภิเนษกรมณ์.

อภิสมาจาร

higher training in proper conduct; higher practice of the training; rules about decent conduct; specialized or minor precepts.

อมตะ

the deathless state; ambrosia; Nibbana; immortal.

อมูฬหวินัย

verdict of past insanity.

อโมหะ

non-delusion; wisdom; knowledge; undeludedness.

อโยนิโสมนสิการ

disorderly or distracted attention; unsystematic attention; improper or unwise consideration; lack of analytic reflection.

อรรคสาวก

ดู อัครสาวก. 

อรรถ

ดู อัตถะ.

อรรถกถา

a commentary.

อรหัตผล

the Fruit of the Worthy One; the final stage of holiness; final emancipation.

อรหัตมรรค

the Path of the Worthy One; the Path of Arahatship.

อรหันต์, พระ

an Arahant; Arahat; worthy one; the Holy One; perfected one; one who has attained Nirvana.

อรหันตฆาต

the murder of an Arahant.

อรัญวาสี

one who dwells in the forest; forest-dwelling monk; the forest order.

อริยทรัพย์

the sublime treasure; noble treasure; noble wealth.

อริยบุคคล

a noble individual; noble one; holy person.

อริยผล

the (four) Noble Fruits; Fruits of the Holy Life.

อริยมรรค

1.the (four) Noble Paths; Sublime Paths of the Holy Life. 2. the Noble (Eightfold) Path.

อริยสัจ

the Noble Truth; (Cattari Ariyasaccani) the Four Noble Truths; the Four Holy Truths.

อรูปฌาน

the (four) Absorptions of the Formless Sphere.

อรูปภพ

ดู อรูปโลก.

อรูปราคะ

desire for (separate) life in the formless worlds; greed for the formless; greed for immaterial existence; Attachment to Formless Realms.

อรูปโลก

the formless world; the world of the formless; the Formless Realms; the Immaterial Sphere.

อรูปาวจร

adj. belonging to the Formless Plane.

อรูปาวจรภูมิ

the Formless Plane; Formless Sphere; Immaterial Sphere.

อลัชชี

shameless monk; immoral monk.

อโลภะ

non-greed; greedlessness; liberality; generosity.

อวมงคล

bad luck; ill omen; adj. unlucky; unauspicious; (T.) funeral.

อวหาร

action of stealing.

อวิชชา

ignorance; nescience; lack of knowledge; delusion.

อวิโรธนะ

non-obstruction; non-opposition; non-violation; non-deviation from the Dharma.

อวิหิงสา

ดู อหิงสา.

อเวจี

the Avici Hell; the lowest hell.

อสงไขย

incalculable.

อสทิสทาน

Unparalleled Gift; incomparable alms-giving.

อสังขตธรรม

that which is not conditioned by any cause; the Unconditioned; Nibbana.

อสุภะ

1. loathsomeness; impurity. 2. a corpse.

อสุรกาย

the plane of Asura demons; demons.

อเสขะ

one who does not require any further training; an Arahant; the adept.

อหังการ

lit. the making of the utterance “I”; egoity; egotism; ego-consciousness; the concept of “I”; I-making; (T.) arrogance; haughtiness.

อหิงสา, อวิหิงสา

non-violence; non-harming; inoffensiveness; non-injury.

อเหตุกทิฏฐิ

lit. the theory of causelessness; the theory that there is no cause of a phenomenon; doctrine of non-causality. อเหตุกวาท ก็ว่า.

อโหสิกรรม

Defunct Kamma; an act or thought which has no longer any potential force.

อักโกธะ

non-anger; freedom from hatred.

อัครสาวก

(the two) Chief disciples; the most distinguished disciples.

อังคาร

1. charcoal; ashes. 2. ash; the ashes; esp. of the Buddha.

อังคาส

v. to serve with food; wait upon at a meal.

อังคุตตรนิกาย

the collection of discourses arranged in accordance with number; Adding-One Collection; Collection of Numerical Sayings; the Book of the Gradual Sayings.

อังสะ

1. part; side. 2. shoulder. 3. (T.) shoulder piece; chest cloth; the sleeveless one- shouldered singlet of a monk.

อัจฉริยะ

adj. wonderful; marvelous; astonishing; exceptional; extraordinary; (T.) genius.

อัญชลี

ดู พนมมือ.

อัณฑชะ

egg-born creatures; oviparous.

อัตตกิลมถานุโยค

Self-Mortification; the constant attachment to Self-Mortification.

อัตตวาทุปาทาน

attachment to the self-(or soul)-theory; the belief in a persistent self or soul; clinging to the Ego-belief.

อัตตสัมมาปณิธิ

setting oneself in the right course; aspiring and directing oneself in the right way; perfect self-adjustment; thorough pursuit or development of one’s personality.

อัตตัญญุตา

the quality of one who knows oneself; knowing oneself.

อัตตา

1. self; soul; ego; personal entity. 2. mind; the whole personality.

อัตตาธิปไตย

self-dependence; self-reliance; supremacy of self; dominant influence by oneself (or by self-regard).

อัตถะ

1. meaning; the spirit; the correct sense; essence. 2. benefit; advantage; gain; welfare; the good. 3. goal; purpose.

อัตถจริยา

benefaction; useful conduct or behaviour; doing a favour; life of service; doing good.

อัตถปฏิสัมภิทา

knowledge of the meaning (or words); the Discrimination of the Meaning; analytic insight of consequence.

อัตถัญญุตา

the quality of one who knows what is useful or who knows the correct meaning of something; knowledge of the meaning; knowing the purpose; knowing the consequence.

อัตภาพ

personality; individuality.

อันตคาหิกทิฏฐิ

(the ten) views taking extreme sides; the view of the extremist; extremist view.

อันตรวาสก

ดู สบง.

อันตา

extremes (the two extremes).

อันติมวัตถุ

an extreme offence; ultimate or worst transgression; Defeat; Parajika offence.

อันเตวาสิก

lit. one who lives in; a monk who loves under his teacher; a pupil; apprentice.

อัปปนาสมาธิ

fixed concentration; established concentration; full concentration; attainment-concentration; absorption concentration.

อัปปมัญญา

the Unbounded States; the Illimitable.

อัปปมาทะ

heedfulness; zeal; diligence; earnestness; carefulness.

อัปปิจฉตา

paucity of wishes; frugality; desiring little; simplicity.

อัพไพหาริก

insignificant; negligible; ineffective.

อัพยากฤต

adj. indeterminate; neutral; unexplained.

อัสสาทะ

enjoyment; attraction; satisfaction; gratification; advantage.

อัสสาสะ

in-breathing; inhalation.

อา - โอ

 

อากาศ [ธาตุ]

space.

อากาสานัญจายตนะ

the Sphere of Unbounded Space; the Realm of Infinity of Space.

อากิญจัญญายตนะ

the Sphere (or Realm) of Nothingness.

อาคันตุกะ

a guest; newcomer; stranger.

อาฆาต

malice; hatred; revengefulness.

อาจาระ

conduct; behaviour.

อาจารย์

a teacher; regular instructor.

อาจิณณกรรม

Habitual Kamma; habitual act.

อาชชวะ

honesty; integrity.

อาชีวก

a kind of non-Buddhist ascetics, mostly naked.

อาชีวปาริสุทธิศีล

discipline as regards purity of livelihood; Purity of Conduct connected with Livelihood.

อาตมัน

the self; soul.

อาทิกัมมิกะ

1. name of the first main division of the Vinaya Pitaka. 2. the beginner; the first transgressor; the first doer.

อาทิพรหมจรรย์

rudiments of the training in the Holy Life; fundamental or major precepts.

อาทีนพ, อาทีนวะ

disadvantage; peril; defect; danger.

อาเทสนาปาฏิหาริย์

marvelous ability of mind-reading or guessing other people’s character; marvel of thought-reading.

อานาปานสติ

mindfulness on breathing; mindfulness regarding breathing.

อานิสงส์

profit; merit; good result; advantage.

อาบัติ

an ecclesiastical offence; offence.

อาปัตตาธิกรณ์

legal questions concerning offences; legal processes concerning committed offences; the awarding of them and the atonement for them.

อาโปธาตุ

lit. fluid element; water; Cohesion; the element of cohesion.

อามิส

food; flesh; materiality; material things. adj. material; physical; carnal.

อามิสทาน

donation of requisites (i.e. food, lodging, etc.); material gifts.

อายตนะ

the Twelve Spheres; the Twelve Bases; bases. ภายใน : sense-organs; the (six) senses; sense-bases; sense-fields. ภายนอก : sense-objects and mind-object.

อายุ

1. age; life-span. 2. longevity; long life.

อายุสังขาร

constituents of life; vital principle. ดู ปลงอายุสังขาร.

อารมณ์

sense-objects; an object of consciousness.

อารักขสัมปทา

the achievement of protection; to be endowed with wariness or watchfulness.

อารามิก

monastery-attendant.

อาสน์สงฆ์

monks’ seat; dais or raised platform for monks.

อาสวะ

mental intoxication or defilement; worldly influxes; accumulation; outflows; corruption; canker; taint; pollution.

อาสวักขยญาณ

the knowledge of the cessation of mental intoxication; knowledge of the destruction of cankers; knowledge that the outflows are extinct.

อาสันนกรรม

Death proximate Kamma; a Kamma done immediately before death; Proximate Kamma.

อาสาฬหบูชา

worship on the full-moon day of Asalha month (the eight lunar month) in commemoration of the First Sermon and the foundation of the Buddhist order.

อาหาร

food; nutriment.

อิจฉา

1. desire. 2. (T.) ดู อิสสา.

อิติวุตตกะ

“Thus said” Discourses; name of the fourth division of the Khuddaka Nikaya.

อิทธิ

success; supernormal power; psychic power; magical power.

อิทธิบาท

the Four Paths of Accomplishment; Means of Accomplishment; the means of accomplishment one’s own end or purpose; the four Roads to Power; basis for success.

อิทธิปาฏิหาริย์

a wonder of psychic power; marvel; miracle.

อิทธิวิธิ

Psychic Powers; different psychic powers; Various Magical Powers.

อินทรีย์

1. the sense-faculties; the sense-forces. 2. spiritual Faculties; faculties.

อินทรียสังวรศีล

discipline as regards sense-restraint; Sense-Restraint; purity of conduct consisting in the restraint of the senses.

อิริยาบถ

deportment; posture.

อิสสา

envy; jealousy.

อุกเขปนียกรรม

the formal act of suspension; ostracism.

อุคคหนิมิตต์

mental image; learning sign; sign to be grasped.

อุจเฉททิฏฐิ

annihilationism; the doctrine of the annihilation (of the soul); belief in the annihilation of the soul.

อุฏฐานสัมปทา

the achievement of persistent effort.

อุตราสงค์

the upper robe.

อุตริมนุสธรรม

superhuman state; extraordinary attainment.

อุตุนิยาม

physical inorganic order; physical laws.

อุทเทสิกเจดีย์

shrine by dedication; memorial object of worship referring to the Buddha, i.e. a Buddha image.

อุทธัจจะ

restlessness; unrest; distraction; flurry.

อุทธัจจกุกกุจจะ

Restlessness and Worry; flurry and worry; anxiety.

อุทาน

an utterance; a paean; “Paeans of Joy”; the Solemn Utterances of the Buddha; name of the third division of the Khuddaka Nikaya.

อุทิศกุศล, การ

dedication or transference of merit; radiation of merit.

อุบาย

means; method; resource; expedient.

อุบาสก

lit. one who comes or sits near; a lay devotee; a devout or faithful layman; lay Buddhist.

อุบาสิกา

a female devotee; a lay woman disciple.

อุเบกขา

1. Equanimity; even-mindedness; neutrality; poise. 2. Indifference; neutral feeling; neither pleasurable nor painful feeling.

อุโบสถ

1. observance; the observance of the Eight Percepts. 2. biweekly recitation of the Vinaya rules by a chapter of Buddhist monks; the days for special meeting of the order, and for recitation of Patimokkha. 3. the Uposatha hall; consecrated assembly hall.

อุโบสถศีล

the Eight Percepts observed by lay devotees on Uposatha days.

อุปกิเลส

impurity; defilement.

อุปฆาตกรรม

Destructive Kamma.

อุปจาร

neighborhood; surrounding area.

อุปจารสมาธิ

proximate concentration; approaching concentration; neighborhood-concentration; access-concentration.

อุปฐาก

attendant; lay supporter.

อุปนาหะ

ill-will; grudge; enmity.

อุปปัชชเวทนียกรรม

Subsequently Effective Kamma; Karma ripening in the next life.

อุปปาทะ

arising; genesis.

อุปปีฬกกรรม

Obstructive Kamma; Counteractive Kamma.

อุปมา

simile; parable.

อุปสมบท

full (or higher) ordination; talking up the Bhikkhuship; Full Admission to the Sangha; Ordination Ceremony. v. to be ordained; enter the monkhood; join the Order.

อุปสัมบัน

the ordained; a Bhikkhu or Bhikkhuni.

อุปัชฌาย์

a spiritual teacher; preceptor.

อุปัตถัมภกกรรม

Supportive Kamma.

อุปาทาน

attachment; clinging; grasping.

อุปาทานขันธ์

aggregate (as object) of clinging.

อุปาทายรูป

the Derivatives; derivative or secondary material properties dependent on the Four Great Essentials; material qualities derived from the Four Great Essentials; derivative matter.

อุปาทินนก

lit. grasped by craving and false view; karmically acquired; Kammically grasped.

อุปายาส

despair.

อุพเพคาปีติ

uplifting joy; thrilling emotion.

เอกัคคตา

one-pointedness (of mind); mental one-pointedness; concentration.

โอกกันติกาปีติ

oscillating interest; showering joy.

โอชา

nutritive essence; nutriment.

โอตตัปปะ

moral fear; moral dread.

โอปปาติกะ

creatures having spontaneous births.

โอวาท

admonition; exhortation; advice.

โอวาทปาฏิโมกข์

the Principle Teaching; the Fundamental Teaching; exhortatory Patimokkha.



อา-โอ


จีรัง กรุ๊ป    

 ธรรมะไทย