.
 "กรรมบถ ทางของกรรม"

" .. ตัวอย่างของกรรมดีและกรรมไม่ดีข้างต้นนั้น กล่าวตามแนวพระพุทธศาสนา "พระพุทธIจ้าได้ทรงจำแนกแสดงเป็นทาง ปฎิบัติไว้ชัดเจน" เรียกว่า "กรรมบถ แปลว่าทางของกรรม" เรียกสั้น ๆ ว่า "ทางกรรม" ทรงชิ้แจงไว้เพียงพอและเข้าใจง่ายว่า "ทางไหนดีทางไหนไม่ดี" คือ ..

"กายกรรม" (กรรมทางกาย) นั้น ..
- ฆ่าเขา ๑
- ลักของเขา ๑
- ประพฤติผิดในทางกาม ๑
"เป็นอกุศลไม่ดี" เว้นจากการทำอย่างนั้นและ ..
- อนุเคราะห์เกื้อกูลเขา ๑
- เลี้ยงชีพในทางที่ชอบ ๑
- สังวรในกาม ๑
"เป็นกุศลเป็นส่วนดี"

"วจีกรรม" (กรรมทางวาจา) นั้น ..
- พูดมุสา พูดส่อเสืยดเพื่อให้เขาแตกก้น ๑
- พูดคำหยาบด้วยใจมีโทสะเพื่อให้เขาเจ็บใจ ๑
- พูดเพ้อเจ้อเหลวไหล ๑
"เป็นอกุศลไม่ดี" เว้นจากการพูดอย่างนั้นและ ..
- พูดแต่คำจริง ๑
- พูดสมัครสมาน ๑
- พูดคำสุภาพระรึ่นหูจับใจ ๑
- พูดมีหสักฐานถูกต้อง ชอบด้วยกาลเทศะ ๑
"เป็นกุศลเป็นส่วนดี"

"มโนกรรม" (กรรมทางใจ) นั้น ..
- คิดเพ่งเล็งอยากได้ของเขามาเป็นของของตนเอง ๑
- คิดพยาบาทมุ่งร้ายเขา ๑
- เห็นผิดจากคลองธรรม เช่น "เห็นว่าทำดีไม่ได้ดี ทำชั่วไม่ได้ชั่ว" ๑
"เป็นอกุศลไม่ดี" ไม่คิดอย่างนั้นและ ..
- คิดเผื่อแผ่ ๑
- คิดแผ่เมตตาจิตให้เขาอยู่เป็นสุข ๑
- คิดเห็นชอบตามดลองธรรม เช่น "เห็นว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว" ๑
"เป็นกุศลเป็นส่วนดี" ..

"ความเข้าใจเรื่องกรรม"
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร