"หลวงพ่อชาสอนเรื่องอริยสัจสี่ด้วยวิธีง่ายๆ ตรงไปตรงมา ท่านสอนลูกศิษย์ว่าถ้าเราทุกข์ก็ต้องเกิดจากตัณหาและความยึดมั่นถือมั่น ถ้าอยากจะพ้นทุกข์ ต้องหาตัณหาและความยึดมั่นถือมั่นตัวนั้นให้เจอแล้วละมันเสีย

เพื่อช่วยให้ลูกศิษย์ฝึกสังเกตเรื่องนี้ หลวงพ่อชาสอนให้พระทดสอบขีดจำกัดของความอดทนทางกาย ท่านสร้างสิ่งแวดล้อมในวัดให้ฝืนความต้องการทางเนื้อหนังของลูกศิษย์ เวลาเกิดความชอบหรือไม่ชอบก็ให้เห็นว่าเป็นปฏิกิริยาโต้ตอบของจิตมากกว่าจะเป็นคำสั่งที่ต้องทำตาม ท่านบอกว่า “ถ้ายังทำตามความชอบ ความไม่ชอบ ก็ยังไม่ได้เริ่มปฏิบัติ”

แต่เราไม่จำเป็นต้องอยู่ในวัดเพื่อพิจารณาอริยสัจสี่ เมื่อใดก็ตามที่ทุกข์เกิดขึ้นในจิต เราต้องไม่หันหน้าหนีหรือพยายามหลบเลี่ยง เรามองทุกข์ตรงๆ ว่า “กิเลสอยู่ตรงไหน”

ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ใดหรือมีอะไรกระตุ้น กิเลสต่างหากที่เป็นเครื่องตัดสินว่าเราจะทุกข์หรือไม่ทุกข์ การละตัณหาและความยึดมั่นถือมั่นเปิดโอกาสให้สติและปัญญามารับมือกับปัญหาที่เรากำลังเผชิญอยู่"

ธรรมะคำสอน โดย พระอาจารย์ชยสาโร
แปลถอดความ โดย ปิยสีโลภิกขุ