"จิตที่ข่มได้แล้วนำสุขมาให้"

" .. อันสติและปัญญาเป็นสิ่งที่สำคัญที่จำเป็นในการข่มจิตฝึกจิต "ปราศจากสติและปัญญาแล้วการข่มจิตจะไม่เกิดผล จิตนั้นข่มยาก"

พระพุทธองค์ก็ทรงกล่าวไว้แล้ว "จิตที่ข่มยาก จึงน่าเปรียบได้กับคนดื้อเกเรซึ่งเคารพเหตุผล" เพราะคนดื้อเกเรซึ่งเคารพเหตุผลนั้น เป็นคนที่อาจเอาชนะให้หายดื้อหายเกเรได้ ถ้าสามารถหาเหตุผลมาทำ ให้ยอมจำนนให้ยอมเชื่อว่า "ความดื้อเกเรทั้งหลายของเขานั้นไม่ดีอย่างไร"

จิตที่ข่มยากก็เช่นกัน "แม้อบรมสติปัญญาให้เกิดขึ้นเพียงพอ จนสามารถรู้ผิดชอบชั่วดีอะไรควรอะไรไม่ควรได้แล้ว จิตก็จะละสิ่งที่ผิดที่ชั่วที่ไม่ควรได้"

เรียกว่า "สติและปัญญาสามารถข่มจิตไว้ได้" ไม่ให้กวัดแกว่งดิ้นรนทะยานอยากไปในสิ่งที่น่าใคร่น่าปรารถนาพอใจทั้งหลาย โดยไม่คำนึงถึงความดีไม่ดี ควรไม่ควรเสียเลย

"จิตที่ข่มได้แล้ว" หยุดกวัดแกว่งวุ่นวายแล้ว หยุดตกอยู่ใต้อำนาจความปรารถนาพอใจแล้ว "เป็นจิตที่นำสุขมาให้" จริง ๆ .. "

"ธรรมลีลา ฉบับที่ ๑๑๐ มกราคม ๒๕๕๓
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙ 

http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=7&t=29175