.
 "สมมุติ - วิมุตติ"

" .. ทำไมจึงเรียกว่า "จิตเป็นสมมุติ" กับ "จิตเป็นวิมุตติ" เล่า มันกลายเป็นจิตสองดวง อย่างนั้นหรือ ไม่ใช่อย่างนั้น จิตดวงเดียวนั้นแหละที่มีสมมุติ คือกิเลสอาสวะครอบอยู่นั้น เป็นจิตลักษณะหนึ่ง แต่เมื่อได้ถูกชำระด้วยปัญญาจนจิตลักษณะนั้นแตกกระจายไปหมดแล้ว

ส่วนจิตแท้ธรรมแท้ที่ทนต่อการพิสูจน์ไม่ได้สลายไปด้วย "สลายไปแต่สิ่งที่เป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา" ที่แทรกอยู่ในจิตเท่านั้น เพราะกิเลสอาสวะ แม้จะละเอียดเพียงใดก็ตาม มันก็เป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา และเป็นสมมุติอยู่โดยดี เมื่อสิ่งนี้สลายไป จิตแท้เหนือสมมุติจึงปรากฏตัวอย่างเต็มที่ "ที่เรียกว่า วิมุตติจิต" สิ่งนี้แลท่านเรียกว่า "จิตบริสุทธิ์" ขาดจากความสืบต่อเกี่ยวเนื่องใด ๆ ทั้งสิ้น เหลือแต่ความรู้ล้วน ๆ ที่บริสุทธิ้สุดส่วนอย่างเดียว .."

"ธรรมชุดเตรียมพร้อม" (๒๐๑-๒๐๒)
หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน