.
"ผู้โกรธเท่านั้นที่เป็นทุกข์"

" .. ความโกรธไม่ทำให้ใครเป็นสุข มีแต่จะทำให้เป็นทุกข์ "ยิ่งโกรธง่าย โกรธแรง ก็ยิ่งเป็นทุกข์บ่อย เป็นทุกข์มาก ผู้โกรธเท่านั้นที่เป็นทุกข์" พิจารณาจนเห็นจริงว่า "ผู้โกรธเท่านั้นที่เป็นทุกข์"จริง ๆ ซึ่งจะต้องเห็น แม้จะเห็นเพียงครู่ยามแล้วลืมก็จะต้องเห็น เพราะตนเองเป็นทุกข์อยู่เพราะความโกรธจริง ๆ

เมื่อเห็นแล้วว่าผู้โกรธเท่านั้นที่เป็นทุกข์ ให้พิจารณาย้อนไปอีกว่า "ความโกรธเกิดเพราะความปรุงคิดเช่นใด" ก็จะเห็นว่าตนได้คิดปรุงไปเช่นใด "เมื่อจะแก้ไม่ให้เกิดความโกรธ ก็จะต้องไม่คิดปรุงเช่นนั้น" จะต้องเปลี่ยนวิธีปรุงคิดเสียใหม่

ฉะนั้น "ตราบใดที่จิตใจนี้คิดปรุงหรือปรุงคิดไปในทางโกรธ ไม่คิดปรุงหรือปรุงคิดไปในทางดับ" ดั่งนี้แหละเรียกว่า "กระทำให้มากด้วยอโยนิโสมนสิการ" คือด้วยการกระทำไว้ในใจโดยไม่แยบคาย .. "

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร