ความอดทนนี่ท่านจึงว่า เป็นมูลเหตุแห่งกุศลธรรม
นั่นแหล่ะ..บรรดากุศลธรรมทั้งหลายที่จะเกิดขึ้นได้
ก็เพราะอาศัยจิตใจนี่ "อดกลั้นทนทานต่ออกุศลทั้งหลาย"
ไม่ยอมให้อกุศลเกิดขึ้นในจิตใจ
สิ่งใดที่จะเป็นบาปเป็นโทษแล้ว
ไม่ส่งเสริมมัน..อดกลั้นทนทาน
ไม่ใช้กายทำ ไม่ใช้วาจาพูดไป

เมื่อเป็นเช่นนี้สิ่งที่เป็นกุศลก็ย่อมเกิดขึ้นในใจ
นี่นั่นแหละ..เช่น เขาพูดคำหยาบคายต่อเรามาอย่างนี้
เราพูดดีต่อเอา นั่นเราไม่พูดหยาบแล้ว
เมื่อเราพูดดีต่อเข้าไปอย่างนี้
ไอ้เขาก็คงไม่กล้าพูดชั่วต่อไปได้แล้ว
นั่นแหล่ะใจมันก็อ่อนลง มันเป็นอย่างนั้น

เมื่อเป็นเช่นนี้แสดงว่าบุญกุศลมันเกิดขึ้นในใจแล้ว
มันจึงกล่าววาจาอ่อนโยนออกไปอย่างนั้นได้
ก็ได้แก่ เมตตาธรรมนั่นแหล่ะ กรุณาธรรมมันเกิดขึ้นในใจ
โดยมันคิดว่า เราก็อย่าเป็นทุกข์เลย เขาก็อย่าเป็นทุกข์เลย
มันคิดได้อย่างนี้นะ เพราะถ้าหากว่าเราตอบโต้ไปอย่างนี้
เขาก็เป็นทุกข์ เขาก็เจ็บใจ เขาด่าเรามาเราก็เจ็บใจ
ถ้าเรายึดถือเอาไว้นะเลยเจ็บใจกันทั้งสองฝ่าย
เป็นทุกข์กันทั้งสองเลย เมื่อมันนึกได้อย่างนี้แล้ว
มันก็หยุดยั้งได้เลย ..เป็นอย่างนั้น

ไอ่คนที่ทะเลาะวิวาทกันไม่หยุดไม่ยั้ง
ก็เพราะมันนึกไม่ได้อย่างว่านี่ล่ะ
มันนึกถึง "เมตตาธรรม" ไม่ได้เลย
มันนึกถึง "อภัยทาน" ไม่ได้เลย
พอมีเรื่องไม่ดีกระทบจิตใจขึ้นในขณะไหนแล้ว
มันก็วู่วามไปเลยความรู้สึกในใจนั้นน่ะ
เพราะมันขาด "ความอดทน"


...

พระอาจารย์เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต
อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย