"กัลยาณมิตร เกิดฝ่ายเดียวไม่ได้"

" .. "กัลยาณมิตร มีความสำคัญแก่ชีวิตทุกคนแต่น้อยคนที่มีกัลยาณมิตร" เพราะน้อยคนที่เห็นความสำคัญของกัลยาณมิตร คำกัลยาณมิตรติดปากอยู่ได้แทบทุกคน พูดถึงได้ตลอดเวลา

แต่ใช่ว่าจะเห็นค่าเห็นความสำคัญของ กัลยาณมิตร "กัลยาณมิตรจึงยากจะมีโอกาสช่วยให้เกิดความสวัสดีแก่ผู้ที่พร่ำพูดถึงอยู่ได้" ไม่ใช่ความผิดพลาด บกพร่อง ของผู้หนึ่งผู้ใดที่มีคุณสมบัติแห่งความเป็นกัลยาณมิตร "แต่เป็นความรับไม่ได้ รับไม่เป็น หรือไม่รับ" ของผู้ไม่รู้จักกัลยาณมิตร

"กัลยาณมิตรคือ ผู้พร้อมด้วยคุณสมบัติที่สามารถจะปกปักรักษาเราให้สวัสดี" พ้นจากภัยพิบัตินานาประการได้ เพราะกัลยาณมิตรจะไม่เป็นพิษเป็นภัยสำหรับเรา จะทำทุกประการให้เรารู้ทางดำเนินชีวิตอย่างปราศจากทุกข์โทษภัยไม่ว่ายิ่งใหญ่หรือเล็กน้อย

คงเคยได้พบ ได้เห็น หรือได้ยินได้ฟัง กันมาแล้วบ่อย ๆ "ที่เมื่อใครคนใดคนหนึ่งคิดพูดทำที่ผิดพลาด ที่ไม่สมควรแก่ภาวะฐานะ ทำให้เสื่อมเสียชื่อเสียงเกียรติยศ เป็นต้นว่าเป็นผู้ไม่มีกัลยาณมิตร จึงไม่มีผู้ยับยั้งผู้ให้พ้นความผิดความเสียหาย ที่จะเกิด เพราะคิดพูดทำที่ผิด ที่ไม่สมควร" ที่ไม่น่าทำให้เกิดขึ้น ที่จะต้องไม่เกิดขึ้น แม้มีกัลยาณมิตรบอกกล่าวให้รู้ความควรไม่ควร

ที่จริงกัลยาณมิตรจะเกิดขึ้นฝ่ายเดียวไม่ได้ "กัลยาณมิตรต้องเกิดขึ้นด้วยความพร้อมเพรียงยอมรับทั้งสองฝ่าย กัลยาณมิตรจะเกิดขึ้นฝ่ายเดียวไม่ได้" แม้คนดีมีปัญญาสักคนหนึ่งจะมีความหวังดี ปรารถนาจะช่วยคนดีคนใดคนหนึ่งให้พ้นจากภัยพิบัตินานาประการ ก็ย่อมไม่อาจทำได้ "แม้อีกฝ่ายหนึ่งไม่มีความเข้าใจคำว่า กัลยาณมิตร" .. "

แสงส่องใจ อาสาฬหบูชา ๒๕๔๙
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙