เรื่องที่ ๓๑ : ๑๑ วันธรรมบรรยาย ( ๑๗ )
โดย : ท่านอาจารย์สัตยา นารายัน โกเอ็นก้า

เนื่องจาก อวิชชา หรือ ความไม่รู้ จึงทำให้ เวทนา หรือความรู้สึกทางกายก่อให้เกิดทุกข์ ทั้งที่ ความจริงนั้น เวทนายังเป็นเครื่องมือในการขจัดความทุกข์ได้เช่นกันท่านได้เริ่มเดินก้าวแรกไป บนวิถีทางแห่งความหลุดพ้นแล้ว ด้วยการเรียนรู้ที่จะสังเกตเวทนาหรือความรู้สึกทางกายที่เกิด ขึ้น แล้ววางเฉย หรือรักษาความเป็นอุเบกขาต่อเวทนานั้นไว้

มีคำถามที่มักจะได้รับ เกี่ยวกับเทคนิคการปฏิบัติ ก็คือ

คำถาม : ทำไมจึงต้องสังเกตส่วนต่างๆทั่วร่างกาย ไปตามลำดับ และทำไมจึงต้องทำไปตาม ลำดับแบบนี้ ?

คำตอบ : จะสังเกตไปตามลำดับแบบใดก็ได้ แต่จะต้องสังเกตให้เป็นระเบียบเป็นลำดับๆไป เพราะมิฉะนั้น อาจมีการละเว้นการสังเกตบางส่วนของร่างกายและส่วนที่ไม่ได้มีการ สังเกตนี้ ก็จะถูกปล่อยให้เป็นจุดบอดและว่างเปล่าที่จริงแล้ว เวทนาหรือความรู้สึก นั้น เกิดขึ้นทั่วร่างกาย และหลักสำคัญของวิธีการอันนี้ก็คือ จะต้องให้สามารถรู้สึก ถึงเวทนา หรือความรู้สึกได้ในทุกๆส่วนทั่วร่างกาย ฉะนั้น การสังเกตไปทีละส่วนๆ เป็นลำดับไปจึงช่วยได้มาก ถ้าหากสังเกตส่วนใดของร่างกายแล้ว ไม่มีความรู้สึก

ท่านอาจจะต้องเพ่งความสนใจ ให้อยู่ที่ส่วนนั้นสัก ๑ นาที เพราะตามความเป็นจริงแล้ว ความรู้สึกจะต้องมีอยู่ทุกส่วนของร่างกาย แต่บางครั้งความรู้สึกที่เกิดขึ้น อาจจะละเอียดมาก จึงทำให้ไม่อาจรับรู้ได้ บรเวณนี้จึงดูเหมือนเป็นจุดบอด ให้หยุดสังเกตดูสัก 1 นาที สังเกตดู อย่างสงบเงียบและมีอุเบกขา อย่าสร้างความอยากที่จะให้เกิดความรู้สึกขึ้น หรือมีโทสะต่อการ ที่ไม่อาจจับความรู้สึกได้ เพราะถ้าท่านทำเช่นนี้ จิตก็จะไม่สมดุล และจิตที่ไม่สมดุลจะไม่ว่องไว ท่านจะไม่สามารถจับความรู้สึกที่เกิดในส่วนลึกได้ขอให้สังเกตที่ตรงบริเวณนั้น อย่างมีอุเบกขา สัก ๑ นาที อย่าให้มากกว่านั้นถ้าหากภายใน ๑ นาที ยังไม่ปรากฏความรู้สึกใดๆ ก็จงยิ้มรับ แล้ว ย้ายไปสังเกตส่วนอื่นต่อไป รอบต่อไปก็กลับมาสังเกตที่ส่วนนั้นใหม่อีก ๑ นาที ไม่ช้าก็เร็ว ท่าน ก็จะจับความรู้สึกได้ ไม่ว่าจะเป็นที่ตรงนั้น หรือที่ไหนๆทั่วทั้งร่างกาย

แต่ถ้าท่านสังเกตอยู่ ๑ นาที แล้วยังไม่สามารถจับความรู้สึกได้ ก็ขอให้พยายามจับความรู้สึก ที่เกิดจากสัมผัสของเสื้อผ้าในบริเวณนั้นแทน ถ้าส่วนนั้นมีเสื้อผ้าปกคลุมอยู่ หรือจับความรู้สึก ที่เกิดจากสัมผัสของบรรยากาศ ถ้าบริเวณส่วนนั้นไม่มีเสื้อผ้าปกคลุมอยู่จงเริ่มต้นจากเวทนา หรือความรู้สึกที่พื้นผิวกายก่อน แล้วท่านจะค่อยๆรับรู้ถึงเวทนาในส่วนอื่นๆต่อไปได้