อโยคา ภูริสงฺขโย
ความสิ้นแห่งปัญญาเพราะไม่ประกอบ


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/


๏ "อโยคา ภูริสงฺขโย" เป็นภาษาบาลี แปลว่า "ความสิ้นแห่งปัญญาเพราะไม่ประกอบ"

• อโยคา: แปลว่า ความไม่ประกอบ ความไม่ใส่ใจ ความไม่ฝึกฝน
• ภูริ: แปลว่า ปัญญา ความรู้ ความเข้าใจ
• สงฺขโย: แปลว่า ความสิ้นไป ความเสื่อมไป

ความหมายโดยรวม
• พุทธสุภาษิตนี้สอนว่าปัญญาไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยอัตโนมัติ แต่ต้องอาศัยการฝึกฝน การเรียนรู้ และการนำไปใช้ หากไม่ใส่ใจที่จะพัฒนาปัญญา ปัญญาก็จะเสื่อมถอยลงไปในที่สุด

ความสำคัญในทางพุทธศาสนา
• ปัญญาเป็นสิ่งสำคัญในการดับทุกข์: ในทางพุทธศาสนา ปัญญาเป็นเครื่องมือสำคัญในการเข้าใจความจริงของชีวิต และนำไปสู่การหลุดพ้นจากความทุกข์
• การฝึกฝนปัญญาเป็นสิ่งจำเป็น: การปฏิบัติธรรม เช่น การเจริญสติ การเจริญปัญญา เป็นการฝึกฝนปัญญาให้คมชัดและสามารถนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตได้

คำอธิบายเพิ่มเติม
• "การไม่ประกอบ" ในที่นี้ หมายถึง การไม่ประกอบความเพียรในการศึกษา การไม่ประกอบการพิจารณาไตร่ตรอง และการไม่ประกอบการปฏิบัติธรรม
ปัญญาเปรียบเสมือนกล้ามเนื้อ หากไม่ใช้งาน ก็จะอ่อนแอลง

ดังนั้น พุทธสุภาษิตนี้จึงเตือนใจให้เราเห็นความสำคัญของการพัฒนาปัญญาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เราสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีสติปัญญา และหลุดพ้นจากความทุกข์ได้ ๛