นตฺถิ ปญฺญา อฌายิโน ปัญญาย่อมไม่มีแก่ คนไม่พินิจ


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/

...
ภาษิตนี้เป็นภาษาบาลี มีความหมายว่า "ปัญญาย่อมไม่มีแก่คนไม่พินิจ" หรืออีกนัยหนึ่งคือ "คนที่ไม่พินิจพิจารณา ย่อมไม่มีปัญญา"

คำว่า "พินิจ" ในที่นี้หมายถึง การพิจารณาอย่างถี่ถ้วน รอบคอบ ไตร่ตรองอย่างลึกซึ้ง

ภาษิตนี้สอนให้รู้ว่า ปัญญาไม่ได้เกิดขึ้นเองลอยๆ แต่เกิดจากการฝึกฝนการคิด การพิจารณา การไตร่ตรองอย่างสม่ำเสมอ

เหตุผลที่ปัญญาไม่มีแก่คนไม่พินิจ
ปัญญาเกิดจากการเรียนรู้และประสบการณ์: การเรียนรู้จากหนังสือ จากครูบาอาจารย์ หรือจากประสบการณ์ชีวิต เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการมีปัญญา แต่การที่จะมีปัญญาอย่างแท้จริงได้นั้น ต้องนำสิ่งที่ได้เรียนรู้มาพิจารณา ไตร่ตรอง วิเคราะห์อย่างลึกซึ้ง
การพินิจช่วยให้เข้าใจอย่างถ่องแท้: การพินิจพิจารณาจะช่วยให้เราเข้าใจสิ่งต่างๆ อย่างถ่องแท้ มองเห็นความเชื่อมโยงและความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
การพินิจช่วยให้เกิดปัญญา: เมื่อเราพิจารณาสิ่งต่างๆ อย่างถี่ถ้วนแล้ว ก็จะทำให้เราเกิดความเข้าใจที่ถูกต้อง และสามารถนำความรู้นั้นไปประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาหรือการตัดสินใจได้อย่างเหมาะสม

คำแนะนำ
ควรฝึกฝนการคิดและการพิจารณา: เราควรฝึกฝนการคิดอย่างมีเหตุผล การวิเคราะห์ และการพิจารณาอย่างรอบคอบ
ควรตั้งคำถามและหาคำตอบ: เมื่อเราพบเจอปัญหาหรือสิ่งที่ไม่เข้าใจ เราควรถามตัวเองว่า "ทำไม" "อย่างไร" "เกิดอะไรขึ้น" แล้วพยายามหาคำตอบด้วยการพิจารณาไตร่ตรอง
ควรเปิดใจรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น: การเปิดใจรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น จะช่วยให้เราได้มองเห็นมุมมองที่แตกต่าง และนำมาพิจารณาเพื่อพัฒนาปัญญาของตนเอง

สรุป
ภาษิต "นตฺถิ ปญฺญา อฌายิโน" สอนให้เราเห็นความสำคัญของการพินิจพิจารณา เพราะการพินิจพิจารณาเป็นหนทางแห่งการเกิดปัญญา และปัญญาเป็นสิ่งสำคัญที่จะนำเราไปสู่ความสุขและความเจริญ
.