ตุฏฺฐี สุขา ยา อิตรีตเรน
ความสันโดษด้วยของอะไร (คือตามมีตามได้) ให้เกิดสุข


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/


----------------------------
ตุฏฺฐี สุขา ยา อิตรีตเรน

คำบาลีข้างต้นเป็นส่วนหนึ่งของข้อความที่ปรากฏในพระสูตร ซึ่งมีความหมายโดยรวมว่า "ความสันโดษด้วยของอะไร (คือตามมีตามได้) ให้เกิดสุข"

ความหมายโดยละเอียด

ตุฏฺฐี (Tuṭṭhi): แปลว่า ความสันโดษ ความพอใจ ความยินดี
สุขา (Sukhā): แปลว่า ความสุข
ยา (Yā): เป็นคำเชื่อม
อิตรีตเรน (Itarītarena): แปลว่า ด้วยของอะไร ๆ คือตามมีตามได้

ความหมายโดยรวม

ความสันโดษ คือ ความยินดี ความพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ โดยไม่โลภอยากได้ในสิ่งที่ยังไม่มี หรืออยากได้เกินกว่ากำลังของตน ความสันโดษเป็นคุณธรรมที่สำคัญในพระพุทธศาสนา เพราะเป็นทางแห่งความสุขที่แท้จริง

ความสันโดษด้วยของอะไร (คือตามมีตามได้) ให้เกิดสุข

ความสันโดษ สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกสิ่งที่เรามี ไม่ว่าจะเป็น

• ปัจจัย 4: อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค
• ทรัพย์สมบัติ: เงินทอง ข้าวของเครื่องใช้
• คุณธรรม: ศีล สมาธิ ปัญญา

เมื่อเรามีความสันโดษในสิ่งที่เรามีอยู่ เราก็จะไม่ต้องดิ้นรนไขว่คว้าหาสิ่งที่เรายังไม่มี ทำให้เรามีความสุขใจ ไม่ต้องกังวล หรือทุกข์ใจกับความอยากได้

ความสันโดษเป็นคุณธรรมที่สามารถฝึกฝนได้ โดยเริ่มจากการ

• พิจารณาถึงคุณค่าของสิ่งที่เรามีอยู่
• ลดความอยากได้ในสิ่งที่เรายังไม่มี
• ฝึกการให้ทาน แบ่งปันสิ่งที่เรามีให้กับผู้อื่น

เมื่อเราฝึกฝนความสันโดษอย่างสม่ำเสมอ เราก็จะสามารถมีความสุขที่แท้จริงได้ แม้ว่าเราจะมีสิ่งของหรือปัจจัยในการดำรงชีวิตไม่มากนัก

สรุป

ความสันโดษเป็นคุณธรรมที่สำคัญที่นำมาซึ่งความสุขที่แท้จริง การฝึกฝนความสันโดษจะช่วยให้เรามีความพอใจในสิ่งที่เรามีอยู่ และไม่ทุกข์ใจกับความอยากได้
.
๛