ประเพณีทิ้งกระจาดเป็นประเพณีสำคัญของชาวไทยเชื้อสายจีนในประเทศไทย ซึ่งมีรากฐานมาจากคติความเชื่อในพุทธศาสนานิกายมหายาน โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการช่วยเหลือผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว ประเพณีนี้สะท้อนถึงความเมตตากรุณาและความเอื้อเฟื้อต่อผู้ยากไร้ที่ยังมีชีวิตอยู่ในสังคม

คำว่า "ทิ้งกระจาด" หมายถึง การโยนสิ่งของลงในกระจาดหรือภาชนะต่าง ๆ เพื่อแจกจ่ายให้ผู้ที่ขัดสน โดยเน้นการทำบุญให้แก่ "เปรต" หรือวิญญาณเร่ร่อนที่ไม่มีผู้ใดทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้

พิธีกรรมในประเพณีทิ้งกระจาด พิธีทิ้งกระจาดจัดขึ้นในวัดหรือศาลเจ้าจีนที่มีการบูชาเจ้าแม่กวนอิม เทพเจ้าแห่งความเมตตา หรือเทพเจ้าจีนอื่น ๆ ที่ชุมชนเคารพนับถือ กระบวนการของพิธีกรรมมีขั้นตอนที่สำคัญดังนี้:

การเตรียมงาน ชาวบ้านจะร่วมมือกันเตรียมของแจก เช่น ข้าวสาร อาหารแห้ง น้ำดื่ม เสื้อผ้า หรือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน
สถานที่ประกอบพิธีมักถูกประดับด้วยธงสีแดงและเหลือง ซึ่งเป็นสีมงคลในวัฒนธรรมจีน
การทำพิธีเซ่นไหว้

มีการบวงสรวงและเซ่นไหว้เทพเจ้า พร้อมทั้งอัญเชิญวิญญาณเร่ร่อนให้มารับส่วนกุศล อาหารและของไหว้ที่ใช้ในพิธีประกอบด้วยขนมเทียน ขนมเข่ง ผลไม้ และธูปเทียน

การแจกจ่ายสิ่งของ หลังเสร็จสิ้นพิธีเซ่นไหว้ ชาวบ้านจะเริ่มแจกจ่ายสิ่งของแก่ผู้ยากไร้ที่มารอรับ บางพื้นที่อาจมีการโยนข้าวสารหรือเหรียญเงินเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดี

ประเพณีทิ้งกระจาดเป็นการแสดงถึงความเอื้ออาทรต่อเพื่อนมนุษย์และสะท้อนค่านิยมเรื่องการแบ่งปันในสังคมจีน นอกจากนี้ยังมีความเชื่อว่าการทำบุญในลักษณะนี้จะช่วยเสริมความเป็นสิริมงคลให้แก่ผู้จัดงานและผู้ร่วมพิธี

ในปัจจุบัน ประเพณีทิ้งกระจาดยังคงถูกจัดขึ้นในหลายพื้นที่ที่มีชุมชนชาวจีนขนาดใหญ่ เช่น กรุงเทพมหานคร สมุทรสาคร และสุพรรณบุรี แม้รูปแบบของพิธีกรรมจะมีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตสมัยใหม่ แต่จิตวิญญาณแห่งความเมตตาและการช่วยเหลือยังคงเป็นหัวใจสำคัญของประเพณีนี้

ประเพณีทิ้งกระจาดเป็นมากกว่าการทำบุญทั่วไป แต่เป็นสัญลักษณ์ของความสามัคคีและความเอื้อเฟื้อในชุมชน ชาวไทยเชื้อสายจีนยังคงรักษาประเพณีนี้ไว้ด้วยความภาคภูมิใจ ซึ่งไม่เพียงแสดงถึงความเคารพในรากเหง้าทางวัฒนธรรม แต่ยังสร้างความกลมเกลียวในสังคมอีกด้วย