พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ : ความหมายของคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
สามัญญผลสูตร - สามุกกังสิกา
สามัญญผลสูตร สูตรที่ ๒ ในคัมภีร์ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค พระสุตตันตปิฎก ว่าด้วยผลของความเป็นสมณะคือ ประโยชน์ที่จะได้จากการดำรงเพศเป็นสมณะ หรือบำเพ็ญสมณธรรม
สามัญญลักษณะ ดู สามัญลักษณะ
สามัญญสโมธาน ดู โอธานสโมธาน
สามัญผล ผลแห่งความเป็นสมณะ; ดู สามัญญผลสูตร
สามัญลักษณะ ลักษณะที่เสมอกันแก่สังขารทั้งปวง ได้แก่
๑. อนิจจตา ความเป็นของไม่เที่ยง
๒. ทุกขตา ความเป็นทุกข์หรือความเป็นของคงทนอยู่มิได้
๓. อนัตตตา ความเป็นของไม่ใช่ตัวตนแสดงความตามบาลีดังนี้
๑. สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา สังขารทั้งปวงเป็นทุกข์
๒. สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา สังขารทั้งปวงเป็นทุกข์
๓. สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา ธรรมทั้งปวงมิใช่ตัวตน;
ลักษณะเหล่านี้มี ๓ อย่าง จึงเรียกว่า ไตรลักษณ์, ลักษณะเหล่านี้เป็นของแน่นอน เป็นกฏธรรมดา จึงเรียกว่าธรรมนิยาม
สามันตราช พระราชาแคว้นใกล้เคียง
สามิษ, สามิส เจือด้วยอามิษคือ เครื่องล่อ, ต้องขึ้นต่อวัตถุหรืออารมณ์ภายนอก
สามิสสุข สุขเจืออามิส,สุขที่ต้องอาศัยเหยื่อล่อ ได้แก่สุขที่เกิดจากกามคุณ (ข้อ ๑ ในสุข ๒)
สามีจิกรรม การชอบ, กิจชอบ, การกระทำที่สมควร,การแสดงความเคารพ
สามีจิปฏิปนฺโน พระสงฆ์เป็นผู้ปฏิบัติชอบ, ปฏิบัติสมควรได้รับสามีจิกรรม คือ ปฏิบัติน่าเคารพนับถือ (ข้อ ๔ ในสังฆคุณ ๙)
สามุกกังสิกา แปลตามอรรถกถาว่าพระธรรมเทศนาที่พระพุทธเจ้าทรงยกขึ้นถือเอาเอง คือ ทรงเห็นด้วยพระสยัมภูญาณ (ตรัสรู้เอง) ได้แก่อริยสัจจเทศนา, ตามแบบเรียน แปลว่า ธรรมเทศนาที่พระพุทธเจ้าทรงยกขึ้นแสดงเอง คือ ไม่ต้องปรารภคำถามเป็นต้นของผู้ฟัง ได้แก่เทศนาเรื่องอริยสัจ
