เพราะเหตุใดพระอานนท์จึงไม่บรรลุธรรมในขณะที่พระพุทธองค์ยังมีพระชนมชีพอยู่ทั้งๆที่ท่านก็เป็นคนที่ฉลาดมาก สามารถจดจำ อรรถ ธรรม ได้มากมายหาที่สุดมิได้
ขอความกรุณาท่านผู้รู้กรุณาช่วยตอบคำถามนี้เพื่อพอเป็นแนวทางในการศึกษาและปฏิบัติสืบต่อไปครับ   

เพราะอินทรีย์เพื่ออรหัตตมัคคอรหัตตผลยังไม่แก่กล้า
ปัญญาในพระพุทธศาสนาไม่ใช่ปัญญาในการเข้าใจอรรถเข้าใจธรรมหรือทรงจำ
แต่เป็นปัญญาในการละกิเลสสังโยชน์ให้หมดสิ้น


อาสวักขยญาณ [ญาณในความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย]

ญาณลำดับที่ ๕๕.
ปัญญาในความเป็นผู้มีความชำนาญในอินทรีย์ ๓ ประการ โดยอาการ ๖๔ เป็นอาสวักขยญาณ [ญาณในความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย]


ผู้มีความชำนาญในอินทรีย์ ๓ ประการ
ได้แก่...
๑..อนัญญาตัญญัสสมีตินทรีย์..คือปัญญาที่เป็นใหญ่ในการรู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ ๔ เพื่อทำลายกิเลสสังโยชน์ ๓ ที่ไม่เคยรู้ไม่เคยทำลายได้มาก่อนให้รู้แจ้ง ซึ่งเป็นการรู้แจ้งที่สามารถทำลายสังโยชน์ ๓ ได้หมดสิ้น ถึงซึ่งฐานะ ๑ คือโสดาปัตติมัคค

๒..อัญญินทรีย์..คือปัญญาที่เป็นใหญ่ในการรู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ ๔ ที่เคยรู้มาแล้วนั้น รู้แจ้งแทงตลอดละเอียดยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นการรู้แจ้งแทงตลอดทำลายสังโยชน์ที่เหลือได้ตามลำดับ ถึงซึ่งฐานะ ๖ คือ โสดาปัตติผล สกทาคามีมัคค สกทาคามีผล อนาคามีมัคค อนาคามีผล และอรหัตตมัคค

๓..อัญญาตาวินทรีย์..คือปัญญารู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ ๔ ละเอียดหมดจดคือทำลายกิเลสสังโยชน์ ๑๐ ได้หมดสิ้น สิ้นสุดการตรัสรู้แล้ว ถึงซึ่งฐานะ ๑ คือ อรหัตตผล



โดยอาการ ๖๔ ได้แก่
อินทรีย์ ๘ เจริญ ๘ รอบในพระอริยะบุคคล ๔ คู่ ๘ บุรุษ ได้ ๖๔
เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๑..โสดาปัตติมัคค ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๒..โสดาปัตติผล ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๓..สกทาคามีมัคค ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๔..สกทาคามีผล ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๕..อนาคามีมัคค ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๖..อนาคามีผล ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๗..อรหัตตมัคค ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์

๘..อรหัตตผล ..เจริญอินทรีย์ ๘ ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ มนินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์


รวมแล้วเรียกว่าโดยอาการ ๖๔

พระอานนท์อินทรีย์ยังไม่แก่กล้าจึงยังไม่บรรลุอรหัตตผลในกาลที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังทรงพระชนม์อยู่ครับ