เมื่อว่ากันถึงสุดตลอดของธรรม ถ้ามนุษย์มีปัญญาจบสิ้นจริงแท้ ก็จะมาบรรจบเป็นหนึ่งเอง โดยปัญญานั้นจะมาแก้ปัญหาแม้แต่ในด้านเจตนาได้ด้วย

ขอให้มองไปที่พระพุทธเจ้า การที่ตรัสรู้นั้นก็ด้วยปัญญารู้สัจธรรม พอปัญญานั้นรู้ความจริงถึงที่สุด รู้ธรรมชาติจริงแท้แล้ว ก็รู้เข้าใจเห็นความจริงของชีวิต พอเห็นความจริงของชีวิต ก็รู้เข้าใจมนุษย์และสังคมมนุษย์ ใจก็ลงตัวกับมนุษย์และสังคม

เมื่อปัญญาทำหน้าที่ของมันจบบริบูรณ์ กิเลสก็หมดไปเอง พอปัญญาสว่างแจ้งจริง เจตนาก็ใสสะอาดไปเอง

หนังสือ ผู้พิพากษา ตั้งตุลาให้สังคมสมในดุล
โดย สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)