ในการศึกษานั้น เราต้องให้ฉันทะเกิดให้ได้ ถ้าฉันทะไม่เกิด การเรียนก็จะไม่มีความสุขจริง
ในการศึกษานั้น เราต้องให้ฉันทะเกิดให้ได้ ถ้าฉันทะไม่เกิด การเรียนก็จะไม่มีความสุขจริง ถ้าไม่เลิกราทิ้งไปเลย ก็จะได้แค่สนุก คือได้แค่ความสุขของนักเสพ เหมือนดูหนังดูละคร
...
การศึกษาเริ่มที่ฉันทะ เด็กต้องมีฉันทะขึ้นมาในตัวของเขา ความสนุกจะมีประโยชน์ก็เมื่อมาใช้กระตุ้นให้เกิดฉันทะได้สำเร็จ ถ้าได้แค่สนุก แต่ฉันทะไม่มา ก็ต้องพึ่งพาความสนุกอยู่นั่น และต้องเพิ่มความสนุกมากขึ้นเรื่อย ๆ แล้วครูก็เหนื่อย เพราะต้องกระตุ้นอยู่อย่างนี้ แล้วก็ต้องหาทางแปลกใหม่ให้สนุกได้ต่อไปอีก จะมาสอนทีหนึ่ง ก็ไปนั่งคิดว่าทำอย่างไรจะให้เด็กสนุก ยุ่งจนเหนื่อยกับการหาวิธีให้เด็กสนุก
การสอนสนุก เป็นความเก่งที่น่าชื่นชม แต่ต้องเชื่อมต่อไปถึงฉันทะให้ได้ ดังนั้น จึงต้องระวัง ต้องแยกได้ มิให้ความสนุกนั้นเป็นแค่การได้สนองความต้องการในการเสพ
หนังสือ ความสุข ทุกแง่ทุกมุม
โดย สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)