ถ้าทำเป็น ทำจริง มันก็ทำได้

ให้มีความรู้สึกคิดนึกช่วยแวดล้อมเข้ามาอย่างนั้นอย่างนี้ เช่น #ความละอาย เป็นต้น ละอายว่า

“แหม ไอ้ที่เป็นมาแล้วนี่มันน่าละอาย มันเลว มันต่ำ มันโง่ มันละอาย” นี้มันช่วยร่นเวลา ถ้ารู้สึกละอายมาก มันร่นเวลาในการเปลี่ยนนิสัยได้มาก และรู้สึกมันน่ากลัว มันไอ้นี้เสียหายหมดเลย...น่ากลัว มันก็ร่นเวลาเข้ามาได้ หิริและโอตตัปปะนี้จึงเป็นเบื้องต้นของทั้งหมด และต้องเริ่มลงมือด้วยความมีหิริและโอตตัปปะ

ภาษาสมัยใหม่อาจจะเรียกว่า ‘ความเคารพตัวเอง’หรือ ‘ความรู้สึกผิดชอบชั่วดี’ อะไรทำนองนี้ แต่ภาษาพุทธศาสนา ภาษาบาลีเรียกว่า ‘หิริและโอตตัปปะ’ คือละอายในความผิดพลาด กลัวในความผิดพลาด หรือความไม่ควรทุกอย่าง

ต้องตั้งต้นด้วยอันนี้ก่อน มีความเป็นสุภาพบุรุษ คือ บูชาความดี ความถูกต้อง ความงาม ความจริง ความยุติธรรมก่อน มีความละอาย ความกลัว ในส่วนที่ผิด มันก็ขูดเกลาอย่างแรง ขูดเกลานิสัยสันดานที่เกรอะกรังอยู่ด้วยความเห็นแก่ตัวมาแต่ก่อนอย่างแรง

พุทธทาสภิกขุ