"กายนี้เป็นชัยภูมิ ให้พิจารณากายก่อน"

" .. "พระบรมศาสดาจารย์เจ้า ทรงตั้งชัยภูมิไว้ในธรรมข้อไหน?" เมื่อพิจารณาปัญหานี้ได้ความขึ้นว่า "พระองค์ทรงตั้งม หาสติปัฏฐานเป็นชัยภูมิ" อุปมาในทางโลก การรบทัพชิงชัยมุ่งหมายชัยชนะจำต้องหาชัยภูมิ "ถ้าได้ชัยภูมิที่ดีแล้ว ย่อมสามารถป้องกันอาวุธของข้าศึกได้ดี"

ณ ที่นั้นสามารถรวบรวมกำลังใหญ่เข้าฆ่าฟันข้าศึกให้ปราชัยพ่ายแพ้ไปได้ "ที่เช่นนั้นท่านจึงเรียกว่า ชัยภูมิ" คือที่ที่ประกอบไปด้วยค่ายคูประตูและหอรบอันมั่นคง ฉันใด อุปไมยในทางธรรมก็ฉันนั้น "ที่เอามหาสติปัฏฐานเป็นชัยภูมิ" ก็โดยผู้ที่จะเข้าสู่สงครามรบข้าศึก คือกิเลส "ต้องพิจารณากายานุปัสสนาสติปัฏฐานเป็นต้นก่อน" เพราะคนเรา "ที่จะเกิดกามราคะเป็นต้นขึ้น ก็เกิดที่กายและใจ" เพราะตาแลไปเห็นกายทำให้ใจกำเริบ

เหตุนั้นจึงได้ความว่า "กายเป็นเครื่องก่อเหตุ จึงต้องพิจารณากายนี้ก่อน จะได้เป็นเครื่องดับนิวรณ์ทำให้ใจสงบได้" ณ ที่นี้ พึงทำให้มาก เจริญให้มาก คือพิจารณาไม่ต้องถอยเลยทีเดียว .. "

"มุตโตทัย" (หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต)
บันทึกโดย พระอาจารย์วิริยังค์ สิรินฺธโร