พระอาจารย์เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต
อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย

...

เราก็ต้องพยายามฝึกจิตใจให้มันเข้มแข็ง ให้มันตั้งมั่นไว้
ฝึกไว้เพื่อเราจะได้ไว้ไปต่อสู้กับ “มัจจุราช” คือ ความตาย พูดโดยตรงน่ะ
ไม่ใช่อย่างอื่นใด เพราะเมื่อว่าคนเราจวนจะตายเนี่ย..มันทุกข์มากนะ
บรรดาความทุกข์ทั้งหลายมันก็ไปรวมอยู่ที่กายที่ใจน่ะบัดนี้ เวลาใกล้จะตาย

นั่นถ้าบุคคลใดไม่ฝึกตนไปแต่เนิ่นๆ นี้แล้ว พอไปถึงเวลานั้น
จึงไปฝึกใจให้เข้มแข็ง จึงไปหัดอดหัดทนน่ะไม่ไหว ไม่ไหวจริงๆน่ะ
มันต้องหัดอดหัดทนไปตั้งแต่ยังไม่เจ็บหนัก
นี่นั่งภาวนาไปเอ้ามันเจ็บมันปวดก็สอนใจไว้
นี่แหละเรามีความเจ็บเป็นธรรมดาที่พระพุทธเจ้าสอน
ให้พิจารณาทุกวันๆนั่นน่ะ ความเจ็บมันมีลักษณะอาการอย่างนี้แหละ

ความเจ็บนี้คือความที่ร่างกายอันนี้มันตั้งอยู่เป็นปกติอยู่ไม่ได้
มันย่อมแปรปรวนไปกระทบกับจิตนั้น เป็นอย่างนั้น
จิตเมื่อไม่รู้เท่าแล้วก็เป็นทุกข์บัดนี้ จิตก็หวั่นไหวไปตามกับขันธ์ ๕ นั้น
ถ้าจิตรู้เท่า จิตก็ไม่หวั่นไหว ..ตั้งมั่น กำหนดรู้เท่าทุกข์นั้นอยู่เสมอบัดนี้นะ
ใจตั้งมั่นแล้ว..ขันธ์ ๕ ต่างหากมันเป็นทุกข์ ทุกข์ไม่ได้มีอยู่ในเรา
เราไม่ได้มีอยู่ในทุกข์ เมื่อขันธ์ ๕ ไม่ใช่ของเราแล้ว ทุกข์ก็ไม่ใช่ของเรา
นี่ก็ต้องสอนใจตัวเองเข้าไปอย่างนี้ มันก็เป็นความจริงนี่

ถ้ามันไม่มีขันธ์ ๕ นี้อยู่อาการแปรปรวนอย่างนี้มันก็ไม่มี
นี่มันต้องพิจารณาให้ดี เพราะเมื่อมันมีขันธ์ ๕ นี่แหละ
ความแปรปรวนหวั่นไหวไปมามันจึงปรากฏขึ้น ถ้ามีแต่”รูป”อย่างนี้นะ
ไม่มี “นามธรรม” อยู่ในนี้ มันก็ไม่รู้สึกร้อน หนาว เจ็บปวดอะไรเลย
มีแต่รูปอย่างเดียว นามไม่มี เป็นอย่างนั้น