พระอาจารย์ลี ธัมมธโร
วัดอโศการาม
อ.เมือง จ.สมุทรปราการ

...

"ปัญญา"เกิดแต่การสังเกตหาเหตุหาผล
รู้แต่ผล ไม่รู้เหตุก็ใช้ไม่ได้ รู้แต่เหตุ ไม่รู้ผลก็ใช้ไม่ได้
ต้องรู้พร้อมทั้งเหตุทั้งผล รู้ด้วยความมี "สติสัมปชัญญะ"
ที่เรียกว่า "สติสัมปชาโน" คือ ความรู้รอบอันสมบูรณ์

"ปัญญา" แบ่งออกเป็น ๒ อย่าง คือ
ปัญญาซึ่งเกิดจากความเรียนรู้ในเรื่องของโลกอย่างหนึ่ง
เรียกว่า "วิชชาปัญญา" ปัญญาชนิดนี้เป็นความรู้
ที่เกิดจาก "การศึกษาหรือสดับตรับฟัง" มาจากคำที่คนอื่นเขาบอกเล่า
ปัญญาอย่างนี้ช่วยตัวเองให้มีความสุขได้ในโลก (แต่ยังไม่พ้นทุกข์)

อีกอย่างหนึ่งเป็นปัญญาที่เกิดจากการปฏิบัติในธรรม
เรียกว่า "ปัญญาสมาธิ" เป็นปัญญาที่เกิดจาก
การที่เรา "ทำให้มีขึ้นในตัวของเราเอง"
ปัญญาชนิดนี้แหละ..เรียกว่า "พุทโธ"
เป็นปัญญาที่ช่วยตัวเองให้พ้นจากทุกข์ได้

พุทธศาสนาหรือพุทธศาสนิกชนนี้
ก็เกิดจากความหมายทำนองเดียวกัน
คือ จะต้องเป็นไปพร้อมด้วยเหตุและผล
สิ่งใดที่มิได้ประกอบด้วยเหตุและผลแล้ว
สิ่งนั้นก็มิใช่ "พระพุทธศาสนา" และมิใช่ "พุทธศาสนิกชน" ด้วย

อย่าว่าแต่พวกโยมที่มานั่งอยู่นี้เลย
แม้แต่โกนผมนุ่งเหลืองอย่างนี้
พระองค์ก็ยังไม่ทรงรับรองว่า ใช่
เพราะอาจจะออกไปเข้าศาสนาอื่นเมื่อไรก็ได้