พระอาจารย์เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต
อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย

ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชาติความเกิดนั้นเป็นทุกข์นั้นเป็นอย่างไรหนอ..อย่างนี้นะ พอวิตกขึ้นเท่านี้แหละมันก็รู้ก็เห็นไปน่ะ สุดแล้วแต่ปัญญาของใครจะมากจะน้อยเท่าใดมันก็รู้ขึ้นมาได้ว่า ความเกิดขึ้นมามันเป็นทุกข์ มันก็เริ่มตั้งแต่เข้าไปปฏิสนธิอยู่ในท้องของมารดา อันนั้นมันก็แสนยากแสนลำบาก อย่างนี้มันก็เห็นไปด้วยปัญญานั่นน่ะ พอเวลาคลอดนี่ก็แสนลำบาก บางคนก็คลอดยาก ถึงได้กับผ่าท้องออกมา ต้องลำบากทั้งลูกทั้งแม่ นี่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชาติความเกิดมันเป็นทุกข์ มันก็เป็นอย่างนี้

แล้วมันก็ทุกข์ไปทุกข์ไปโดยลำดับไป ทุกข์แต่อยู่ในท้อง เอ้า เวลาจวนจะคลอดออกมาก็เป็นทุกข์ คลอดออกมาแล้วก็เป็นทุกข์ ช่วยตัวเองไม่ได้ ต้องอาศัยแม่อาศัยผู้อื่นช่วยประคับประคองเลี้ยงดู เอ้า เจริญวัยใหญ่โตมาแล้วก็เป็นทุกข์เพราะมาหากินบาดนินะ นั่นแหละหาใส่ปากใส่ท้องแล้ว จะไปอาศัยกินแต่กับมารดาบิดาหรือวงศาคณาญาติอื่นๆก็ไม่ได้เลย ต้องแสวงหาปัจจัยทั้งสี่นี้มาบำรุงอัตภาพร่างกายอันนี้อยู่อย่างนั้นแหละ บางคนก็ถึงกับเจ็บไข้ได้ป่วยเพราะทำงานหนักเกินขอบเขต เพราะอยากได้อะไรต่ออะไรมากมาย ลงมือทำงานไม่หยุดยั้งไม่มีเวลาพักผ่อนก็ถึงร่างกายนี้ก็ทรุดโทรมลงไป บางคนก็อายุสั้นอยู่ไปไม่ทันถึงอายุขัยก็ตายไปแล้ว เพราะเหตุว่ามันตรากตรำการงานเกินขอบเขตก็มีนะบางคนน่ะ อายุขัยยังไม่หมดก็ตายได้ ทั้งนี้ก็เพราะตัณหาความอยากอันนั้นแหละ

เมื่อบุคคลบรรเทาตัณหาอันนั้นลงไม่ได้แล้ว ตัณหามันครอบงำจิตใจแล้วมันก็ใจก็มีแต่ความอยากเหลือล้นพ้นประมาณ เมื่อมันอยากมากมันก็บังคับกาย วาจา นี่ทำการทำงานลงไปอย่างไม่หยุดไม่หย่อนเลย เมื่อเป็นเช่นนี้มันจะไม่ให้เป็นทุกข์อย่างไรเล่านั่นแหละ อดนอนอดอาหารเพราะคร่ำเครียดในการงาน หน่อยหนึ่งก็โรคภัยเบียดเบียนขึ้นมา ก็ได้รับทุกข์ทนทรมานไป นอกจากโรคภัยเบียดเบียนแล้วก็ความแก่ความชราอะไรก็ครอบงำไป ร่างกายก็ทรุดโทรมลง ลุกก็ยาก นั่งก็ยาก ฟันก็โยกคลอนเจ็บปวด เคี้ยวอะไรก็ไม่สะดวก ตาก็มองอะไรไม่เห็นชัด หูก็อื้อ ฟังเสียงอะไรก็ไม่ชัด

หมู่นี้เราสันนิษฐานดูซิที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชาติความเกิดเป็นทุกข์ ความแก่เป็นทุกข์ ความเจ็บไข้เป็นทุกข์ นี้แหละเมื่อปัญญามันเกิดขึ้นแล้วมันก็มองเห็นสภาพของร่างกายอันนี้มันเป็นทุกข์ทนได้ยากอย่างที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้นั้นจริงๆทีเดียวแหละ


ส่วนหนึ่งจากพระธรรมเทศนาหัวข้อ "ตามรอยพระศาสดา"