ตถตฺตานํ นิเวเสยฺย ยถา ภูริ ปวฑฺฒติ
ปัญญาย่อมเจริญด้วยประการใด ควรตั้งตนไว้ด้วยประการนั้น



พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/


☼
ตถตฺตานํ นิเวเสยฺย ยถา ภูริ ปวฑฺฒติ

คำแปล: "ปัญญาย่อมเจริญด้วยประการใด ควรตั้งตนไว้ด้วยประการนั้น"

ความหมาย:
พุทธภาษิตนี้สอนว่า การพัฒนาปัญญาเป็นสิ่งสำคัญ และเราควรปฏิบัติตนในแนวทางที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของปัญญา

การตีความ:
ปัญญา (Paññā): หมายถึง ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องตามความเป็นจริง เป็นแสงสว่างที่นำทางให้เราพ้นจากความทุกข์
เจริญ (Pavaḍḍhati): หมายถึง การเติบโต การงอกงาม การเพิ่มพูน
ประการใด (Yathā): หมายถึง วิธีการ แนวทาง
ตั้งตน (Niveseyya): หมายถึง การวางตน การปฏิบัติตน

แนวทางการปฏิบัติเพื่อพัฒนาปัญญา:

• การศึกษา: การศึกษาเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาปัญญา เราควรศึกษาทั้งทางโลกและทางธรรม เพื่อเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจในสรรพสิ่ง
• การฟัง: การฟังธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ฟังคำแนะนำของครูบาอาจารย์ ฟังความรู้จากผู้มีปัญญา จะช่วยเปิดโลกทัศน์ของเราให้กว้างขึ้น
• การคิดพิจารณา: เมื่อได้ฟังหรือได้อ่านมาแล้ว ควรนำมาคิดพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบ เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง
• การปฏิบัติธรรม: การปฏิบัติธรรม เช่น การเจริญสมาธิภาวนา จะช่วยให้จิตใจสงบและมีสมาธิ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาปัญญา
• การอยู่ร่วมกับบัณฑิต: การอยู่ใกล้ชิดกับผู้มีปัญญา จะช่วยให้เราได้รับคำแนะนำและแรงบันดาลใจในการพัฒนาตนเอง
• การตั้งตนอยู่ในความดี: การประพฤติปฏิบัติตามศีลธรรม จะช่วยให้จิตใจเราสะอาดบริสุทธิ์ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเจริญปัญญา

สรุป:

พุทธภาษิตนี้เป็นเครื่องเตือนใจให้เราเห็นความสำคัญของการพัฒนาปัญญา และให้เราปฏิบัติตนในแนวทางที่ถูกต้อง เพื่อให้ปัญญาของเราเจริญเติบโตและนำทางเราไปสู่ความสุขที่แท้จริง
๛