ตณฺหกฺขโย สพฺพทุกฺขํ ชินาติ
ความสิ้นตัณหาชำนะซึ่งทุกข์ทั้งปวง


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/

☼
ตณฺหกฺขโย สพฺพทุกฺขํ ชินาติ

คำแปล: "ความสิ้นตัณหาชำนะซึ่งทุกข์ทั้งปวง"

ความหมาย:

พุทธภาษิตนี้เป็นหลักคำสอนที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งชี้ให้เห็นถึงต้นเหตุแห่งความทุกข์ทั้งปวง และหนทางดับทุกข์

ความหมายโดยรวม:

ความสิ้นไปแห่งตัณหา คือ การดับความอยากในสิ่งต่างๆ ได้อย่างเด็ดขาด เมื่อตัณหาดับไป ความทุกข์ทั้งปวงก็จะดับไปด้วย

การตีความ:

พุทธภาษิตนี้สอนว่า ตัณหาเป็นต้นเหตุแห่งความทุกข์ทั้งปวง เมื่อเรามีความอยาก เราก็ย่อมต้องดิ้นรนแสวงหาสิ่งที่ต้องการ เมื่อไม่ได้ก็เป็นทุกข์ เมื่อได้มาแล้วก็กลัวว่าจะสูญเสีย เมื่อสูญเสียไปแล้วก็เป็นทุกข์

ดังนั้น การดับตัณหาจึงเป็นหนทางแห่งการดับทุกข์ เมื่อเราไม่ปรารถนาในสิ่งต่างๆ เราก็จะไม่ต้องดิ้นรนแสวงหา ไม่ต้องกลัวการสูญเสีย และไม่ต้องเป็นทุกข์เมื่อสูญเสีย

หนทางดับตัณหา:

พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงหนทางแห่งการดับตัณหาไว้ในอริยมรรคมีองค์ 8 ซึ่งประกอบด้วย

• สัมมาทิฏฐิ (Sammā-diṭṭhi): ความเห็นชอบ
• สัมมาสังกัปปะ (Sammā-saṅkappa): ความดำริชอบ
• สัมมาวาจา (Sammā-vācā): การพูดจาชอบ
• สัมมากัมมันตะ (Sammā-kammanta): การกระทำชอบ
• สัมมาอาชีวะ (Sammā-ājīva): การเลี้ยงชีพชอบ
• สัมมาวายามะ (Sammā-vāyāma): ความเพียรชอบ
• สัมมาสติ (Sammā-sati): การระลึกชอบ
• สัมมาสมาธิ (Sammā-samādhi): การตั้งใจมั่นชอบ

การปฏิบัติตามมรรคมีองค์ 8 นี้ จะช่วยให้เราลดละตัณหาลงได้ เมื่อตัณหาลดลง ความทุกข์ก็จะลดลง เมื่อตัณหาดับไป ความทุกข์ทั้งปวงก็จะดับไปด้วย

สรุป:

พุทธภาษิตนี้เป็นเครื่องเตือนใจให้เราเห็นโทษของตัณหา และให้เรามุ่งมั่นในการดับตัณหา เพื่อให้พ้นจากความทุกข์ทั้งปวง

๛