อวิชฺชา ปรมํ มลํ
ความเขลาไม่รู้จริงเป็นมลทินอย่างยิ่ง


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/


- - - - - - - - - - - - - - -
๏ พุทธสุภาษิต "อวิชฺชา ปรมํ มลํ" แปลว่า "ความเขลาไม่รู้จริงเป็นมลทินอย่างยิ่ง" หรือ "อวิชชาเป็นมลทินอย่างยิ่ง"

• อวิชชา: หมายถึง ความไม่รู้แจ้งในสัจธรรม หรือความไม่รู้ในสิ่งที่ควรจะรู้ เช่น ไม่รู้ในอริยสัจ 4 ไม่รู้ในกฎแห่งกรรม ไม่รู้ในความเป็นจริงของชีวิต
• ปรมํ: หมายถึง อย่างยิ่ง สูงสุด
• มลํ: หมายถึง มลทิน สิ่งสกปรก สิ่งที่ทำให้เศร้าหมอง

ดังนั้น วลีนี้จึงสื่อถึงว่า ความไม่รู้หรือความเขลาเป็นสิ่งที่ทำให้จิตใจเศร้าหมองมากที่สุด เป็นอุปสรรคสำคัญในการเข้าถึงความสุขและความหลุดพ้นจากทุกข์

ความสำคัญของอวิชชาในพระพุทธศาสนา:
• อวิชชาเป็นต้นเหตุของทุกข์ทั้งปวง: ในหลักปฏิจจสมุปบาท อวิชชาเป็นปัจจัยให้เกิดสังขาร และเป็นต้นเหตุของวงจรแห่งทุกข์
• การดับอวิชชาคือการดับทุกข์: การปฏิบัติธรรมในพระพุทธศาสนามีเป้าหมายเพื่อดับอวิชชา เพื่อให้เกิดปัญญาและความรู้แจ้งในสัจธรรม ซึ่งจะนำไปสู่การหลุดพ้นจากทุกข์

อวิชชาคือความไม่รู้ใน อริยสัจ 4 คือ
• ทุกข์ (ความทุกข์)
• สมุทัย (สาเหตุของความทุกข์)
• นิโรธ (ความดับทุกข์)
• มรรค (หนทางสู่ความดับทุกข์)

สรุป
พุทธสุภาษิตนี้สอนให้เราเห็นถึงความสำคัญของการศึกษาและปฏิบัติธรรม เพื่อกำจัดอวิชชาและนำไปสู่ความสุขที่แท้จริง ๛