ทุคฺคา อุทฺธรอฺตตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร ท่านทั้งหลาย จงถอนตนขึ้นจากอุปสรรคที่ถอนยาก เหมือนกุญชรตกหล่มถอนตนขึ้นได้ฉะนั้น
ทุคฺคา อุทฺธรอฺตตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร
ท่านทั้งหลาย จงถอนตนขึ้นจากอุปสรรคที่ถอนยาก เหมือนกุญชรตกหล่มถอนตนขึ้นได้ฉะนั้น
พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/
...................................
ทุคฺคา อุทฺธรอฺตตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร ความหมายว่า "ท่านทั้งหลาย จงถอนตนขึ้นจากอุปสรรคที่ถอนยาก เหมือนกุญชรตกหล่มถอนตนขึ้นได้ฉะนั้น"
คำแปลและคำอธิบาย
ทุคฺคา (ทุกขา): แปลว่า ยาก, ลำบาก, อุปสรรค
อุทฺธร (อุทธระ): แปลว่า จงยกขึ้น, จงถอนขึ้น
อตฺตานํ (อัตตานัง): แปลว่า ตนเอง
ปงฺเก (ปังเก): แปลว่า ในหล่ม, ในโคลน
สนฺโนว (สนฺโน+อิว): สนฺโน แปลว่า จม, ติดอยู่, อิว แปลว่า เหมือน
กุญฺชโร (กุญชะโร): แปลว่า ช้าง, กุญชร
ความหมายโดยรวม
ภาษิตนี้เป็นการเตือนสติให้เราพยายามเอาชนะอุปสรรคและความยากลำบากในชีวิต โดยเปรียบเทียบกับช้างที่ติดหล่มโคลน แต่ก็ยังสามารถดิ้นรนเอาตัวเองให้รอดพ้นออกมาได้
ความหมายโดยนัย
อุปสรรคที่ถอนยาก: หมายถึง ปัญหาและความทุกข์ต่างๆ ที่เราต้องเผชิญในชีวิต ซึ่งอาจจะดูเหมือนยากที่จะแก้ไขได้
กุญชรตกหล่ม: เปรียบเสมือนคนที่กำลังประสบปัญหาหรือความทุกข์ที่ยากลำบาก
ถอนตนขึ้นได้: หมายถึง ความพยายามที่จะเอาชนะอุปสรรคและปัญหาต่างๆ ด้วยความอดทนและไม่ย่อท้อ
หลักธรรมที่เกี่ยวข้อง
ภาษิตนี้เกี่ยวข้องกับหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนาหลายประการ ได้แก่
วิริยะ (ความเพียร): ความเพียรพยายามเป็นคุณธรรมที่สำคัญในการเอาชนะอุปสรรคต่างๆ
ขันติ (ความอดทน): ความอดทนต่อความยากลำบากและความทุกข์ เป็นสิ่งที่จำเป็นในการต่อสู้กับปัญหา
สติ (ความระลึกได้): การมีสติจะช่วยให้เราไม่ประมาท และสามารถเผชิญหน้ากับปัญหาได้อย่างมีสติ
ปัญญา (ความรู้): การมีปัญญาจะช่วยให้เราเข้าใจถึงสาเหตุของปัญหา และหาวิธีแก้ไขได้อย่างถูกต้อง
ความสำคัญ
ภาษิต "ทุคฺคา อุทฺธรอฺตตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร" เป็นเครื่องเตือนใจให้เรามีความหวังและกำลังใจในการเผชิญหน้ากับปัญหาต่างๆ ในชีวิต แม้ว่าอุปสรรคจะดูเหมือนยากเย็นเพียงใด แต่ด้วยความเพียรพยายาม ความอดทน และสติปัญญา เราก็สามารถเอาชนะมันได้ เหมือนกับช้างที่ติดหล่มโคลน แต่ก็ยังสามารถถอนตัวเองขึ้นมาได้
ตัวอย่าง
คนที่กำลังประสบปัญหาทางการเงิน อาจจะรู้สึกว่าตัวเองติดอยู่ในหล่มที่ยากจะถอนตัวขึ้นมาได้ แต่ถ้ามีความพยายามในการทำงาน เก็บออม และวางแผนการใช้จ่ายอย่างรอบคอบ ก็จะสามารถแก้ไขปัญหาได้ในที่สุด
คนที่กำลังป่วยหนัก อาจจะรู้สึกว่าชีวิตของตัวเองกำลังตกอยู่ในอันตราย แต่ถ้ามีความอดทนในการรักษาตัว และให้กำลังใจตัวเองอยู่เสมอ ก็อาจจะหายป่วยได้ในที่สุด
สรุป
ภาษิต "ทุคคา อุทธรถดตาน ปงเก สนฺโนว กุญฺชโร" เป็นหลักธรรมคำสอนที่ทรงคุณค่า ที่เตือนให้เรามีความกล้าหาญในการเผชิญหน้ากับอุปสรรคต่างๆ ในชีวิต และให้มีความเชื่อมั่นว่าเราสามารถเอาชนะมันได้ด้วยความเพียรพยายามและความอดทน
.
