คนที่มีนิสัยผูกโกรธเป็นคนน่าสมเพช น่าสงสาร พอมีใครพูดถึงคนคนหนึ่งขึ้นมา คนขี้ผูกโกรธก็อารมณ์ขึ้นทันที โอ! เขาไม่ดีอย่างนั้นอย่างนี้ เขาเป็นคนอย่างนั้นอย่างนี้ พอถามว่า เพราะอะไร รู้ได้ยังไง ก็ตอบว่า เมื่อกว่า ๓๐ ปีที่แล้ว ผมเคยโดนเขาทำอย่างนู้นอย่างนี้ เอาเรื่องเมื่อ ๓๐ ปี ๔๐ ปีที่แล้วมาพูดราวกับว่ามันเพิ่งจะเกิดขึ้นเมื่อวานนี้ นี่เป็นเพราะคิดบ่อยๆ มันจึงมีความต่อเนื่อง แต่สำหรับเรานี่ โอ้! เรื่องมันตั้ง ๒๐ - ๓๐ ปีที่แล้ว น่าจะปล่อยวางไปนานแล้ว เราเองก็เปลี่ยนเป็นคนละคนแล้ว เขาเองก็คงเปลี่ยนเป็นคนละคนเหมือนกัน เพราะชีวิตมันเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ทำไมจึงเอาอดีตมาประณามเขาในปัจจุบัน มันไม่ยุติธรรม เราอาจจะรู้สึกอย่างนั้น แต่สำหรับคนผูกโกรธ เขาคิดต่อเนื่องทุกวันๆ เพราะฉะนั้น ในความรู้สึกของเขา ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ปีๆ มันก็เหมือนกับเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อครู่นี้ ความผูกโกรธเป็นความเศร้าหมองโดยแท้ เป็นกิเลสหนึ่งในอุปกิเลส ๑๖ เป็นสิ่งที่หากใครยังมีอยู่ ต้องพยายามชำระให้ได้

พระอาจารย์ชยสาโร