ในแง่นี้ เมื่อโรคเอดส์เกิดขึ้นมาแล้วก็กลายเป็นเครื่องช่วยทางสังคมอย่างหนึ่ง ในการที่จะเหนี่ยวรั้งมนุษย์ไม่ให้เสื่อมโทรมในทางกามารมณ์ หรือมีการเบียดเบียนกันทางด้านกามนี้มากเกินไป
อย่างน้อยมนุษย์น่าจะได้พิจารณาว่า ระหว่างเครื่องมือยับยั้งทางธรรมชาติพื้นฐาน เช่น เรื่องของการตั้งครรภ์ กับการที่มาถูกยับยั้งในขั้นของโรคภัยไข้เจ็บที่รุนแรงขึ้นๆ ซึ่งเกิดจากสำส่อนทางกาม อันไหนจะดีกว่ากัน ถ้ามนุษย์ไม่มีการยับยั้งด้วยการบังคับควบคุมโดยทางศีลธรรมด้วยตัวเอง ก็จะต้องถูกธรรมชาติยับยั้งด้วยปัจจัยภายนอก
ปัจจัยภายใน คือ การที่ตัวมนุษย์เอง มีจิตใจเข้มแข็งที่จะควบคุมตนเอง และดำรงอยู่ในหลักศีลธรรมเป็นต้น
ส่วนในด้านปัจจัยภายนอก แบบแผนและมาตรการต่างๆทางสังคมก็เป็นองค์ประกอบที่สำคัญ แต่แค่นั้นยังไม่พอ ธรรมชาตินี่แหละเป็นปัจจัยภายนอกขั้นสุดท้ายที่ว่า เมื่อมนุษย์สำส่อนกันนักในที่สุดผลร้ายก็เกิดขึ้นกับเผ่าพันธุ์ของมนุษย์เอง
ถ้ามองในแง่นี้ เอดส์ก็เป็นทั้งเรื่องร้ายและเรื่องดี ร้ายที่มาทำให้มนุษย์มีความทุกข์ยาก แต่พร้อมกันนั้นมันก็เป็นเครื่องมาช่วยเหนี่ยวรั้งอารยธรรมไม่ให้มนุษย์ตกไปใต้อำนาจของความลุ่มหลงมัวเมาทางกามารมณ์มากเกินไป

หนังสือ ธรรมะชนะเอดส์
โดย สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๔๖ หน้า ๔