อะไรๆ ก็ตามถ้าเราเข้าไปเป็นเจ้าของแล้วมันเป็นทุกข์
แต่ถ้าเราไม่เป็นเจ้าของแล้วก็ไม่เป็นทุกข์
นึกอย่างนี้ ทีนี้จะมีโดยไม่ได้เป็นเจ้าของจะได้หรือไม่มันก็ได้
ทำใจเอา สร้างความคิดขึ้นในใจว่า เราใช้สิ่งนี้ อย่าไปเป็นเจ้าของ
แต่ว่าเราใช้มันตามหน้าที่ เพราะเราได้มาตามหน้าที่
หน้าที่เป็นผู้รักษา และหน้าที่เป็นผู้จ่ายออกไป
บางทีมันก็ทิ้งหน้าที่จากเราไปเหมือนกัน
มันไม่ได้อยู่กับเราหรอก มันมีอย่างนี้เป็นธรรมดา

ลองคุยกับเพื่อนฝูงมิตรสหายดูเถอะ
ว่าตั้งแต่เกิดมานี้ต้องสูญเสียข้าวของอะไรบ้าง
สูญเสียคนที่เรารักเราพอใจอะไรบ้าง เยอะแยะ
ยิ่งคุยกับครอบครัวที่สามีเป็นทหาร
ไปราชการชายแดนอะไรต่ออะไรแล้ว
เขาจะต้องสูญเสียไปอย่างมากมาย

เรามาคิดในแง่อื่นว่าต้องจากกันนี่มันเรื่องธรรมดา
ไม่มีอะไรที่จะไม่จากเราไป ตั้งแต่เราเกิดมา อายุป่านนี้
เสื้อกางเกงกี่ชุดแล้ว ที่มันเก่าไปผุไป
อะไรๆ ที่เราเปลี่ยนกี่อย่างแล้ว
บ้านบางทีก็เปลี่ยนแล้ว มันเรื่องธรรมดา
อะไรๆ นี้มันเป็นสมมติของโลก เราเข้า ไปมีส่วนเอามาใช้
ใช้ไปตามหน้าที่ แต่อย่าไปยึดถือ ให้มันมากเกินไป
จนเป็นเหตุให้เกิดความทุกข์ความ เดือดร้อน

แม้คนอยู่กันในครอบครัวก็เหมือนกัน เป็นสามี ภรรยา
เป็นลูก เป็นญาติ ขอให้เป็นกันโดยสมมติ
แล้วก็ทำหน้าที่ไปอย่างผู้ที่เป็นในหน้าที่นั้น ให้เรียบร้อยให้บริบูรณ์
แต่อย่าไปทำให้ต้องเกิดทุกข์เดือดร้อน เมื่อสิ่งใดเปลี่ยนแปลงไป
เราก็ต้องนึกถึงกฎว่า ‘สัพเพ สังขารา อนิจจา’
สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
เอามาเป็นเครื่องเตือนใจไว้ พิจารณาไว้อย่างนี้เราก็ปลอดภัย
จิตใจสบาย ไม่วุ่นวาย ไม่เดือดร้อนด้วยปัญหาอะไรมากเกินไป
อย่างนี้พิจารณาเป็นเครื่องเตือนใจ

อะไรๆ ที่เราเห็นอยู่ทุกวันเวลานั้น เป็นครูเรา เป็นบทเรียนสอนเราทั้งนั้น
ต้นไม้ดอกไม้ที่เราปลูกไว้ดูเล่น มันก็เป็นครูสอนเรา
เช่นเราเห็นดอกกุหลาบออกดอกมามันก็บาน แล้วมันก็เหี่ยวร่วงไป
มันก็บอกว่าฉันเป็นอนิจจัง ฉันก็ไม่เที่ยงเหมือนกัน
อะไรๆ ก็เป็นอย่างนั้น
พระองค์หนึ่งเขาให้กวาดขยะอย่างเดียว
กวาดไปๆ เขาถามว่ากวาดได้อะไรบ้าง บอกว่า ได้แล้ว
ถามว่าได้อะไร ได้ความรู้สึกว่า ร่างกายเราเหมือนกับใบไม้เหี่ยว
ก็ยังดีเรียกว่า ไม่กวาดเปล่า ยังได้ปัญญา
ได้ความรู้สึกว่าร่างกายเรา เหมือนกับใบไม้เหี่ยว
วันหนึ่งมันก็จะเหี่ยวแห้งแล้วก็ร่วงโรยลงไปเหมือนกับใบไม้
นี่เขาเรียกว่า ได้ปัญญาจากธรรมชาติ ที่เราได้ประสบพบเห็น
อะไรๆ มันก็เป็นเครื่องสอนใจทั้งนั้น...

:: หลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ