"จิตปรุงกิเลส กิเลสปรุงจิต"

" .. กระผมได้อ่านประวัติการปฏิบัติธรรมของ หลวงปู่เมื่อสมัยเดินธุดงค์ว่า หลวงปู่เข้าใจเรื่องจิตได้ดีว่า "จิตปรุงกิเลส หรือว่ากิเลสปรุงจิต" ข้อนี้ หมายความว่าอย่างไร ..

หลวงปู่อธิบายว่า ..

"จิตปรุงกิเลส" คือการที่จิตบังคับให้กาย วาจา ใจกระทำสิ่งภายนอก ให้มี ให้เป็น ให้ดี ให้เลว ให้เกิดวิบากได้แล้วยึดติดอยู่ว่า นั่นเป็นตัว นั่นเป็นตน ของเรา ของเขา

"ส่วนกิเลสปรุงจิต" คือการที่สิ่งภายนอก เข้ามาทำให้จิต เป็นไปตามอำนาจของมัน แล้วยึดว่ามีตัวมีตนอยู่ สำคัญผิดจากความเป็นจริง อยู่รํ่าไป ..

"หลวงปู่ฝากไว้"
หลวงปู่ดูลย์ อตุโล