.
 "ศีล มีหิริเป็นสมุฏฐาน"

" .. คำว่า "หิริ คือ ความละอายใจ" อายมิใช่อายอย่างธรรมดา ที่หนุ่มสาวอายกัน มันอายซึ้งเข้าถึงใจจริง ๆ ไม่ใช่อายผิวเผินภายนอก หนุ่มสาวมักอายรูปร่างภายนอก "เราคิดจะทำสิ่งใดที่ชั่ว มันละอายขึ้นมาในใจ เพียงแต่คิดเท่านั้น คนอื่นยังไม่เห็นเลยมันเกิดความละอายขึ้นมาแล้ว" คิดทำชั่วคืออย่างไร สิ่งใดที่เป็นไปเพื่อความเลวทรามไม่ถูกต้องทางธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าอันนั้นเป็นความเลว ..

.. "ความละอายนี่แหละเป็นต้นเหตุให้ทำความดี" ความดีทั้งหมดเกิดจากความละอายนี้ทั้งนั้น ความไม่ดีเกิดจากความไม่ละอายนั่นเอง "ศีล ๕ ข้อมีความละอายเป็นเบื้องต้น เป็นสมุฏฐาน" หากว่ามีความละอายในใจแล้วไม่กล้าทำ ศีลข้อนั้นก็งดเว้นได้หมด "ลักทรัพย์ก็เหมือนกัน" ถ้าหากของตกอยู่ในป่า ไม่มีเจ้าของแต่เราไปหยิบเอา "เกิดสงสัยว่าจะมีเจ้าของหรือไม่หนอ แล้วก็คิดกระดากในใจยังไม่กล้าที่จะเอา" จนแน่ใจตนเองเสียก่อนว่าไม่มีเจ้าของ ..

"หิริ-โอตตัปปะ" (หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี) 
http://tesray.com/audio-04