น กหาปณวสฺเสน ติตฺติ กาเมสุ วิชฺชติ
ความอิ่มในกามคุณย่อมไม่มีเพราะฝนคือกหาปณะ


พุทธศาสนสุภาษิต
/ธรรมบท ขุทกนิกาย/

...
ภาษิต "น กหาปณวสฺเสน ติตฺติ กาเมสุ วิชฺชติ" เป็นภาษาบาลี มีความหมายว่า "ความอิ่มในกามคุณย่อมไม่มีเพราะฝนคือกหาปณะ" หรืออีกนัยหนึ่งคือ "แม้ฝนเงินฝนทองก็ไม่อาจทำให้คนเราอิ่มในกามคุณได้"

คำว่า "กหาปณะ" ในที่นี้หมายถึง เงินตราในสมัยโบราณ ซึ่งมีความหมายโดยนัยว่า ทรัพย์สมบัติ

ภาษิตนี้สอนให้รู้ว่า กามคุณเป็นสิ่งที่ไม่มีวันอิ่ม แม้จะมีทรัพย์สมบัติมากมายเพียงใด ก็ไม่อาจทำให้คนเราอิ่มในกามคุณได้ เพราะธรรมชาติของกามคุณคือความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และไม่ใช่ตัวตน

เหตุผลที่ความอิ่มในกามคุณไม่มีเพราะฝนคือกหาปณะ
กามคุณเป็นสิ่งที่ไม่เที่ยง: กามคุณ เช่น รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส เป็นสิ่งที่ไม่เที่ยง เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ เมื่อเราได้เสพกามคุณแล้ว ความสุขที่ได้จากการเสพนั้นก็ย่อมดับไป

กามคุณเป็นทุกข์: กามคุณเป็นบ่อเกิดแห่งความทุกข์ เพราะเมื่อเราอยากได้กามคุณ แต่ไม่ได้ เราก็เป็นทุกข์ เมื่อเราได้กามคุณมาแล้ว เราก็ต้องกลัวว่ามันจะจากเราไป ซึ่งก็เป็นทุกข์อีก

กามคุณไม่ใช่ตัวตน: กามคุณไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริงของเรา เมื่อเรายึดมั่นในกามคุณ เราจึงต้องประสบกับความทุกข์ เพราะเราไม่ได้มองเห็นความจริงว่า เราไม่ใช่กามคุณ


คำแนะนำ
ควรพิจารณาโทษของกาม: การพิจารณาโทษของกาม จะช่วยให้เราเห็นถึงความไม่เที่ยง ความทุกข์ และความไม่มีตัวตนของกาม และทำให้เราไม่ยึดติดในกาม
ควรฝึกตนให้รู้จักพอ: การรู้จักพอ คือการรู้จักประมาณตน ไม่โลภ ไม่เห็นแก่ตัว และรู้จักพอใจในสิ่งที่ตนมี
ควรแสวงหาความสุขที่แท้จริง: ความสุขที่แท้จริง คือความสุขที่เกิดจากการปฏิบัติธรรม การทำความดี และการละวางความยึดมั่นในสิ่งต่างๆ

สรุป
ภาษิต "น กหาปณวสฺเสน ติตฺติ กาเมสุ วิชฺชติ" สอนให้เราเห็นถึงความไม่เที่ยงของกามคุณ และให้เราพิจารณาโทษของกาม เพื่อที่จะได้ไม่ยึดติดในกาม และแสวงหาความสุขที่แท้จริง
.